printer friendly page Caenorhabditis elegans Νηματώδες σκουλήκι Ένα σκουλήκι που νιώθει σαν το σπίτι του στο διάστημα

16 July 2012

Μετά από ένα ταξίδι στο διάστημα, οι αστροναύτες επιστρέφουν εξασθενημένοι, αδύναμοι λόγω της έλλειψης βαρύτητας και την ακτινοβολία που δέχονται και έχει σημαντικές επιπτώσεις στο ανθρώπινο σώμα. Μία νέα έρευνα έδειξε ωστόσο πρόσφατα ότι το νηματώδες σκουλήκι προσαρμόζεται πολύ καλύτερα στις απαιτήσεις ενός διαστημικού ταξιδιού.
 
Όταν ο αστροναύτης της ESA André Kuipers ταξίδεψε για πρώτη φορά το 2004 μέχρι το Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, πήρε μαζί του μικροσκοπικά σκουλήκια Caenorhabditis elegans.  
 

	Ο André και το πείραμα που διεξάχθηκε το 2004

Μία ομάδα επιστημόνων από τη Γαλλία, τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, την Ιαπωνία και τον Καναδά ενδιαφέρονταν να ερευνήσουν πως τα νηματώδεις αυτά σκουλήκια θα αντιδρούσαν όταν θα βρίσκονταν στο διάστημα.

Το συγκεκριμένο είδος σκουληκιών επιλέχθηκε καθώς ήταν ο πρώτος πολυκυτταρικός οργανισμός του οποίου το πλήρες γονιδίωμα χαρτογραφήθηκε.

Οι ερευνητές παραρήτησαν μικρότερες ποσότητες τοξικών πρωτεϊνών στους μυς των σκουληκιών που μετέφεραν οι αστροναύτες σε σχέση με άλλα που είχαν παραμείνει στη Γη. Τα αποτελέσματα τους έχουν πρόσφατα δημοσιευτεί στο περιοδικό Nature Scientific Reports.
 

Για όλα φταίνε τα γονίδια

Οι επιστήμονες συνεπαρμένοι από την ανακάλυψη αυτή συνέχισαν την έρευνά τους και ανακάλυψαν επτά γονίδια τα οποία ήταν λιγότερο ενεργά σε σκουλήκια που είχαν ταξιδέψει στο διάστημα. Η παραμονή στο Διαστημικό Σταθμό είχε σαν αποτέλεσμα ορισμένα γονίδια να μην λειτουργούν κανονικά.
 

Σκουλήκι Caenorhabditis elegans

Εκείνο που κάνει την περισσότερη εντύπωση είναι πως τα σκουλήκια φαίνονταν να λειτουργούν καλύτερα χωρίς αυτά τα γονίδια.

Τι θα συνέβαινε εάν τα ίδια γονίδια μπορούσαν να 'απενεργοποιηθούν' στο εργαστήριο; Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι σκουλήκια τα οποία είχαν αναπτυχθεί χωρίς τα επτά γονίδια ζούσαν περισσότερο και ήταν υγιέστερα.

Ο Nathaniel Szewczyk από το Πανεπιστημίου του Νότιγχαμ, μέλος της ερευνητικής ομάδας, εξηγεί: «Οι μυς τείνουν να συρρικνώνονται στο διάστημα. Τα τελευταία αποτελέσματα δείχνουν ότι οι μυς προσαρμόζονται, παρά αντιδρούν χωρίς τη θέλησή τους στις συνθήκες που επικρατούν μακριά από τη Γη.»

«Σε αντίθεση με ότι θα περιμέναμε, οι μυς στο διάστημα μπορεί να γερνάνε καλύτερα από ότι στη Γη. Δεν αποκλείεται επίσης ένα ταξίδι στο διάστημα να επιβραδύνει τη γήρανση τους.»

Οι άνθρωποι μοιράζονται περίπου το 55 % των γονιδίων τους με τα σκουλήκια Caenorhabditis elegans. Το επόμενο βήμα της έρευνας που έχει ξεκινήσει είναι, συνεπώς, να μελετήσουν πως οι μυς του ανθρώπινου σώματος αντιδρούν σε ένα διαστημικό ταξίδι.
 

	Η προσγείωση του Soyuz με το οποίο ο André επέστρεψε στη Γη

Ο André ολοκλήρωσε τη δεύτερη αποστολή του στο Διαστημικό Σταθμό στις 1 Ιουλίου, όποτε προσγειώθηκε στις στέπες του Καζακστάν. Η αποστολή του περιελάμβανε μεγαλύτερο αριθμό από νηματώδει σκουλήκια τα οποία μεταφέρθηκαν στα εργαστήρια του σταθμού για μελέτη, αλλά και ο ίδιος ο αστροναύτης αποτέλεσε αντικείμενο της έρευνας.

Πριν την αναχώρηση του για το Διαστημικό Σταθμό, ένα μικρό δείγμα μυών λήφθηκε από το πόδι του για ανάλυση. Μετά από έξι μήνες στο διάστημα, οι επιστήμονες αναμένουν να αγωνία να δουν πως οι μυς του André αντίδρασαν στο διαστημικό ταξίδι.

Σε αντίθεση με τα σκουλήκια που μετέφερε μαζί του, του αστροναύτης της ESA επιτράπηκαν μερικές εβδομάδες να αναρρώσει από το κουραστικό ταξίδι στο διάστημα πριν οι επιστήμονες τοποθετήσουν τους μυς του κάτω από το μικροσκόπιο για μελέτη.