Πέμπτη 20 Δεκεμβρίου 2012

Ο Ariane 5 συμπληρώνει επτά εκτοξεύσεις για το 2012




Η απογείωση της VA211

20 Δεκεμβρίου 2012 Χθες το βράδυ, ένας πύραυλος Ariane 5 εκτοξεύθηκε από το Διαστημικό κέντρο της Ευρώπης στη Γαλλική Γουιάνα με αποστολή να τοποθετήσει τους δύο τηλεπικοινωνιακούς δορυφόρους, τον Skynet-5D και τον Mexsat Bicentenario , στις προγραμματισμένες τροχιές τους.
Η εκτόξευση της πτήσης  VA211 , η 67 η  αποστολή του  Ariane 5 , άρχισε στις 21:49 GMT(22:49 Ώρα Κεντρικής Ευρώπης ; 18:49 Γαλλική Γουιάνα). Το περίγειο (το πλησιέστερο στη Γη σημείο) της τροχιάς βρισκόταν σε ύψος 249.7 χιλιομέτρων, ενώ το απόγειο σε απόσταση 35 977 χιλιομέτρων. Η τροχιά του είχε κλίση 2° με τον ισημερινό.
Ο Skynet-5D και ο Mexsat Bicentenario  τοποθετήθηκαν με ακρίβεια στις τροχιές τους σε 24 και 36 λεπτά μετά από την εκτόξευση, αντίστοιχα. 
Ο Skynet-5D  θα τοποθετηθεί σε γεωστατική τροχιά πάνω από τον ισημερινό με κλίση 25° ανατολικά. Κατασκευασμένος από την Astrium satellites για λογαριασμό του φορέα  Astrium Services , θα παρέχει ασφαλείς τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες στο Βρετανικό Υπουργείο Άμυνας, το  NATO  και στις χώρες που χρησιμοποιούν ήδη την οικογένεια δορυφόρων στρατιωτικών επικοινωνιών  Skynet.
Ο Mexsat Bicentenario  είναι ο πέμπτος Μεξικανικός δορυφόρος που εκτοξεύεται από τον Ariane.  Θα παρέχει τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες για το Μεξικό και άλλες γειτονικές στο Μεξικό χώρες.
Η μάζα του ωφέλιμου φορτίου για την εκτόξευση αυτή ήταν 8637 χιλιόγραμμα, συμπεριλαμβανομένης της μάζας ωφέλιμου φορτίου των βοηθητικών υποδομών υποστήριξης. 
Η πτήση VA211 ήταν η 53 η επιτυχημένη αποστολή του  Ariane 5  η οποία ακολουθεί μια σειρά επιτυχημένων εκτοξεύσεων από το Δεκέμβριο του 2002. 

Πέμπτη 13 Δεκεμβρίου 2012

Η αποστολή Cassini εντόπισε ένα μικρό Νείλο ποταμό στο φεγγάρι του Κρόνου



Ο Νείλος ποταμός του Τιτάνα
13 Δεκεμβρίου 2012 Η διεθνής αποστολή Cassini εντόπισε κάτι που φαίνεται να είναι μια εξωγήινη έκδοση του ποταμού Νείλου σε μικρογραφία: μια κοιλάδα ενός ποταμού στο φεγγάρι του Κρόνου, τον Τιτάνα, που εκτείνεται πάνω από 400 χιλιόμετρα από τον ρου του και εκβάλει σε μία μεγάλη θάλασσα.
Είναι η πρώτη φορά που οι εικόνες αποκάλυψαν ένα τόσο μεγάλο ποτάμιο σύστημα και σε τόσο υψηλή ανάλυση σε κάποιο μέρος εκτός της Γης.
Οι επιστήμονες συμπέραναν πως ο ποταμός είναι γεμάτος με υγρό καθώς εμφανίζεται σκοτεινός σε όλο το μήκος της έκτασής του στην υψηλής ανάλυσης εικόνα του ραντάρ, υποδεικνύοντας μια λεία επιφάνεια. 
«Παρότι υπάρχουν κάποιοι μικροί, τοπικοί μαίανδροι, η σχετική ευθεία κλίση της κοιλάδας του ποταμού υποδεικνύει πως ακολουθεί το ίχνος τουλάχιστον ενός ρήγματος, παρόμοια με άλλους μεγάλους ποταμούς που ρέουν στις νότιες ακτές της ίδιας θάλασσας του Τιτάνα», λέει ο Jani Radebaugh , ένας από τους συνεργάτες της ομάδας που ασχολείται με το ραντάρ του δορυφόρου Cassini στο Brigham Young University ,στις ΗΠΑ.
«Τέτοια ρήγματα – που δημιουργούν κατάγματα στο βραχώδες υπόστρωμα του Τιτάνα – μπορεί να μην υποδηλώνουν τεκτονικές πλάκες όπως στη Γη, εξακολουθούν ωστόσο να οδηγούν στη διάνοιξη λεκανών και ίσως ακόμα στο σχηματισμό των ίδιων των τεράστιων θαλασσών.»
Ο Τιτάνας είναι ο μόνος άλλος κόσμος που γνωρίζουμε έως σήμερα που έχει σταθερό υγρό στην επιφάνεια του. Ενώ ο υδρολογικός κύκλος της Γης βασίζεται στο νερό, ο αντίστοιχος κύκλος του Τιτάνα περιλαμβάνει υδρογονάνθρακες όπως το αιθάνιο και το μεθάνιο.
Οι εικόνες από τις κάμερες ορατού φωτός του Cassini στα τέλη του 2010 αποκάλυψαν περιοχές που σκοτείνιαζαν μετά από πρόσφατη βροχόπτωση.
Το οπτικό και υπέρυθρο φασματόμετρο χαρτογράφησης του Cassini επιβεβαίωσε την παρουσία υγρού αιθανίου σε μια λίμνη στο νότιο ημισφαίριο του Τιτάνα που είναι γνωστή ως «Ontario Lacus in 2008» .
«Αυτή η απεικόνιση ραντάρ του ποταμού από τον Cassini μας παρέχει άλλο ένα φανταστικό στιγμιότυπο ενός κόσμου εν κινήσει, που για πρώτη φορά είχε υπονοηθεί από τις εικόνες των καναλιών και των ρεματιών που είχαν ληφθεί μέσω της αποστολής της ESA Huygens probe καθώς προσέγγιζε στην επιφάνεια του φεγγαριού το 2005 , λέει ο Nicolas Altobelli , ερευνητής του Cassini Project της ESA
Η αποστολή Cassini–Huygens είναι ένα συνεργατικό έργο της NASA , της ESA και της ASI , της Ιταλικής Υπηρεσίας Διαστήματος. Το εργαστήριο της NASA , Jet Propulsion Laboratory (JPL) , ένα τμήμα του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνια στην Πασαντένα, διαχειρίζεται την αποστολή για τη Διεύθυνση Επιστημονικών Αποστολών της NASA (Science Mission Directorate) στην Ουάσινγκτον. Ο δορυφόρος Cassini σχεδιάστηκε, αναπτύχθηκε και συναρμολογήθηκε στο JPL . Η συσκευή ραντάρ κατασκευάστηκε από το JPL και το ASI , σε συνεργασία με τα μέλη της ομάδας από τις ΗΠΑ και αρκετές ευρωπαϊκές χώρες.

Σάββατο 8 Δεκεμβρίου 2012

Δια Βίου Εκπαίδευση -Αστροπύλη σε συνεργασία με τον Ομιλο Σερρών για UNESCO














Η Αστροπύλη Σερρών σε συνεργασία με τον  Όμιλος Σερρών για UNESCO
θα πραγματοποιήσει στο πλαίσιο του προγράμματος της *Δια βίου Εκπαίδευση* 
σειρά μαθημάτων Αστρονομίας με την υπεύθυνη
των εκπαιδευτικών της προγραμμάτων κ Ευαγγελία Ιωαννίδου.
Το πρώτο μάθημα ξεκινά στις 11-12-12
στον 2ο όροφο της ΚΕΔΙΣ (πρώην ΔΕΠΚΑ)
Το πρόγραμμα είναι δωρεάν

Παρασκευή 7 Δεκεμβρίου 2012

Απογραφή του αόρατου Σύμπαντος με τη βοήθεια των Herschel και Keck


 

Starburst galaxies across the Universe

Γαλαξίες με έντονο ρυθμό δημιουργίας αστέρων μέσα στο Σύμπαν

7 December 2012
Συνδυάζοντας τις δυνατότητες παρατήρησης του διαστημικού παρατηρητηρίου Herschel της ESA και των επίγειων τηλεσκοπίων Keck, οι αστρονόμοι χαρακτήρισαν εκατοντάδες γαλαξίες με έντονο ρυθμό δημιουργίας αστέρων (στα αγγλικά ονομάζονται starburst galaxies) οι οποίοι δεν είχαν προηγουμένως παρατηρηθεί, αποκαλύπτοντας εξαιρετικά υψηλούς ρυθμούς σχηματισμού αστέρων σε ολόκληρη την ιστορία του Σύμπαντος.

Οι γαλαξίες με έντονο ρυθμό δημιουργίας αστέρων γεννούν κάθε χρόνο εκατοντάδες ηλιακές μάζες άξιες να θεωρηθούν ως αστέρες, κατά τη μικρή διάρκεια έντονων εκδηλώσεων.
Συγκριτικά, ο δικός μας γαλαξίας, γνωστός ως Milky Way, παράγει κατά μέσο όρο το ισοδύναμο ενός μόνο άστρου παρόμοιου με τον Ήλιο, ανά έτος.
Οι γαλαξίες με έντονο ρυθμό δημιουργίας αστέρων παράγουν τέτοια ποσότητα αστρικού φωτός που θα έπρεπε να επισκιάζει το Γαλαξία μας εκατοντάδες έως και χιλιάδες φορές περισσότερο από ότι τελικά συμβαίνει, ωστόσο οι τεράστιες ποσότητες φυσικού αερίου που τους τροφοδοτεί περιέχουν επίσης τεράστια ποσά σκόνης ως αποτέλεσμα του ξέφρενου ρυθμού σχηματισμού αστεριών.
Η σκόνη απορροφά ένα μεγάλο μέρος του ορατού φωτός, που σημαίνει πως πολλοί από αυτούς φαίνονται αρκετά ασήμαντοι σε εκείνο το μέρος του φάσματος.
Παρόλα αυτά, η σκόνη θερμαίνεται από τα γειτονικά θερμά αστέρια και εκπέμπει εκ νέου την ενέργεια σε μήκη κύματος βαθέως-υπερύθρου.
Χρησιμοποιώντας το διαστημικό παρατηρητήριο υπερύθρου Herschel της ESA, οι αστρονόμοι μέτρησαν τη θερμοκρασία και τη φωτεινότητα εκατομμυρίων γαλαξιών που περιείχαν σκόνη. Από αυτές τις μετρήσεις μπόρεσε έπειτα να υπολογιστεί ο ρυθμός σχηματισμού αστέρων για κάθε γαλαξία.
«Οι γαλαξίες με έντονο ρυθμό δημιουργίας αστέρων είναι οι φωτεινότεροι γαλαξίες στο Σύμπαν και συμβάλλουν σημαντικά στον κοσμικό σχηματισμό αστέρων, για το λόγο αυτό είναι σημαντικό να τους μελετήσουμε λεπτομερώς και να κατανοήσουμε τις ιδιότητες τους», λέει ο Δρ Caitlin Casey από το Πανεπιστήμιο της Χαβάης, κύριος συγγραφέας των εργασιών που ασχολούνται με τη συζήτηση των αποτελεσμάτων στο περιοδικό Astrophysical Journal.
«Μερικοί από τους γαλαξίες που βρέθηκαν σε αυτή τη νέα έρευνα έχουν ρυθμούς σχηματισμού αστέρων ισοδύναμους με τη γέννηση αρκετών χιλιάδων αστέρων ηλιακής μάζας το χρόνο, αποτελώντας έτσι μερικούς από τους λαμπρότερους υπέρυθρους γαλαξίες που έχουν ανακαλυφθεί έως σήμερα.»
Για να αποκτήσουν ουσία οι παρατηρήσεις και να κατανοήσουμε πώς ο σχηματισμός των αστέρων έχει αλλάξει κατά τη διάρκεια της ιστορίας των 13.7 δισεκατομμυρίων χρόνων ύπαρξης του Σύμπαντος, οι αποστάσεις των γαλαξιών ήταν επίσης αναγκαίες.
Με το παρατηρητήριο Herschel να σηματοδοτεί το δρόμο, η ομάδα του Δρ Casey χρησιμοποίησε τα φασματόμετρα των δίδυμων 10-μετρων τηλεσκοπίων W.M. Keck που βρίσκονται στο όρος Mauna Kea στη Χαβάη, επιτυγχάνοντας τη λήψη των μετατοπίσεων προς το ερυθρό 767 γαλαξιών επί του συνόλου των γαλαξιών με έντονο ρυθμό δημιουργίας αστέρων.
Οι μετατοπίσεις προς το ερυθρό παρέχουν στους αστρονόμους ένα μέτρο της απόστασης που έχει διανύσει το φως από τον κάθε γαλαξία μέσα στο Σύμπαν, το οποίο με τη σειρά του υποδεικνύει πότε στην κοσμική ιστορία εκπέμφθηκε το φως από τον κάθε γαλαξία.
Για τους περισσότερους γαλαξίες βρέθηκε πως το φως ταξίδευε προς το μέρος μας για 10 δισεκατομμύρια χρόνια ή και λιγότερο.
Περίπου το 5% των γαλαξιών βρίσκονται σε ακόμα μεγαλύτερες μετατοπίσεις προς το ερυθρό που σημαίνει πως το φως τους εκπέμφθηκε όταν το Σύμπαν ήταν μόλις 1-3 δισεκατομμυρίων ετών.
«Τα δεδομένα από το Herschel μας λένε πόσο έντονα και γόνιμα αυτοί οι γαλαξίες παράγουν αστέρια», αναφέρει ο Seb Oliver από το Πανεπιστήμιο του Σάσσεξ στην Αγγλία, και Επικεφαλής Ερευνητής του προγράμματος HerMES Key Programme, στα πλαίσια του οποίου συλλέχθηκαν τα δεδομένα.
«Συνδυάζοντας τις πληροφορίες αυτές με τις αποστάσεις που υπολογίστηκαν από τα δεδομένα Keck, μπορούμε να αποκαλύψουμε τη συνεισφορά των γαλαξιών με έντονο ρυθμό δημιουργίας αστέρων στο συνολικό ποσό των αστεριών που παράγονται καθ’όλη τη διάρκεια της ιστορίας του Σύμπαντος.»  

Το πώς σχηματίστηκε ένας τόσο μεγάλος αριθμός γαλαξιών με έντονο ρυθμό δημιουργίας αστέρων κατά τη διάρκεια των πρώτων δισεκατομμυρίων ετών της ύπαρξης του Σύμπαντος αποτελεί ένα ζωτικής σημασίας πρόβλημα σχετικά με τον σχηματισμό των γαλαξιών και τις μελέτες για την εξέλιξη.

Μια από τις επικρατέστερες θεωρίες προτείνει πως η σύγκρουση μεταξύ δύο νεαρών γαλαξιών θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια έντονη μικρής διάρκειας φάση σχηματισμού αστεριών.
Μια άλλη θεωρία υποθέτει πως, όταν το Σύμπαν ήταν νεαρό, κάποιοι μεμονωμένοι γαλαξίες είχαν πολύ περισσότερο αέριο στη διάθεσή τους για να τροφοδοτηθούν, γεγονός που επέτρεπε υψηλότερους ρυθμούς σχηματισμού αστεριών χωρίς να είναι αναγκαία η ύπαρξη συγκρούσεων.
«Είναι ένα πολυσυζητημένο θέμα που για την επίλυσή του απαιτούνται λεπτομέρειες σχετικά με το σχήμα και την περιστροφή των γαλαξιών», προσθέτει ο Δρ Casey.
«Πριν από τη μελέτη που βασίστηκε στο Herschel, η μεγαλύτερη παρόμοια έρευνα σχετικά με τους μακρινούς γαλαξίες με έντονο ρυθμό δημιουργίας αστέρων περιλάμβανε μόνο 73 γαλαξίες –σε αυτή την έρευνα που γίνεται σε συνδυασμό με δεδομένα Keck με σκοπό να καθοριστούν τα χαρακτηριστικά αυτού του σημαντικού πληθυσμού των γαλαξιών, έχουμε βελτιωθεί κατά ένα παράγοντα πάνω από δέκα», προσθέτει ο Göran Pilbratt, συμμετέχων επιστήμονας του έργου Herschel της ESA.
 

Δευτέρα 3 Δεκεμβρίου 2012

Οι πιο ξεκάθαρες αποδείξεις έως σήμερα για τις απώλειες των πολικών πάγων


Μετά από δύο δεκαετίες δορυφορικών παρατηρήσεων, μια διεθνής ομάδα εμπειρογνωμόνων που ήρθαν σε επαφή μέσω της ESA και της NASA έκανε την πιο ακριβή εκτίμηση που έχει γίνει έως σήμερα για τις απώλειες των πάγων της Ανταρκτικής και της Γροιλανδίας.
 Δείτε την αναπαράσταση σε πλήρη ανάλυση
Η νέα μελέτη δείχνει ότι η τήξη των φύλλων πάγου της Ανταρκτικής και της Γροιλανδίας έχει προσθέσει 11.1 χιλιοστά στο επίπεδο της θάλασσας σε παγκόσμια κλίμακα από το 1992. Αυτό ισοδυναμεί περίπου με το 20% της συνολικής ανόδου της θάλασσας κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Περίπου τα δύο τρίτα της απώλειας των πάγων προήλθε από τη Γροιλανδία, και το υπόλοιπο από την Ανταρκτική.
Παρά το γεγονός ότι οι απώλειες από τα φύλλα πάγου εμπίπτουν στο αναφερόμενο εύρος που αναφέρεται από τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή το 2007, η εξάπλωση της εκτίμησης εκείνη την εποχή ήταν τόσο ευρεία ώστε δεν ήταν σαφές αν η Ανταρκτική μεγάλωνε ή συρρικνωνόταν.
Οι νέες εκτιμήσεις αποτελούν μια τεράστια βελτίωση – με τουλάχιστον διπλάσια ακρίβεια – χάριν στην ενσωμάτωση περισσότερων δορυφορικών δεδομένων, και επιβεβαιώνουν ότι τόσο η Ανταρκτική όσο και η Γροιλανδία χάνουν πάγο.
Η μελέτη δείχνει επίσης ότι το συνδυασμένο ποσοστό της τήξης των φύλλων πάγου έχει αυξηθεί με την πάροδο του χρόνου και, συνολικά, η Γροιλανδία και η Ανταρκτική χάνουν πλέον περισσότερο από τρεις φορές πιο πολύ πάγο, που αντιστοιχεί σε 0.95 χιλιοστά της ανόδου της στάθμης της θάλασσας ανά έτος, όπως συνέβαινε τη δεκαετία του 1990, που τότε αντιστοιχούσε σε 0.27 χιλιοστά της ανόδου της στάθμης της θάλασσας ανά έτος.  


Kangerdlugssuaq glacier

Υποχώρηση ρεύματος πάγου
Οι 47 εμπειρογνώμονες συνδύασαν παρατηρήσεις από 10 διαφορετικές δορυφορικές αποστολές για να συμβιβάσουν τις διαφορές μεταξύ των δεκάδων προηγούμενων μελετών σχετικά με τα φύλλα πάγου και δημοσίευσαν την πρώτη ολοκληρωμένη μέτρηση της αλλαγής των πολικών πάγων. Οι δορυφόροι που ασχολούνται με την Παρατήρηση της Γης αποτελούν ένα σημαντικό εργαλείο για την παρακολούθηση των πολικών πάγων επειδή διαθέτουν όργανα που μετρούν μεταβολές στο πάχος των φύλλων πάγου, διακυμάνσεις στην ταχύτητα των παγετώνων, ακόμη και μικρές αλλαγές στο πεδίο βαρύτητας της Γης που προκαλούνται από λιώσιμο των πάγων.
Όπως τονίζεται στην εργασία ‘A Reconciled Estimate of Ice Sheet Mass Balance’ που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Science, οι ερευνητές ταίριαξαν προσεκτικά τις χρονικές περιόδους και τις περιοχές της έρευνας και συνδύασαν μετρήσεις από Ευρωπαϊκούς, Καναδικούς, Αμερικάνικους και Ιαπωνικούς δορυφόρους.
Οι μετρήσεις αποκτήθηκαν από όργανα όπως τα ραντάρ υψομέτρου και τα ραντάρ συνθετικού διαφράγματος που έχουν χρησιμοποιηθεί στις αποστολές της ESA ERS-1, ERS-2 και Envisat από το 1991.
«Η επιτυχία αυτού του εγχειρήματος οφείλεται στη συνεργασία της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας, καθώς και στην παροχή επακριβών δορυφορικών αισθητήρων από τις διαστημικές υπηρεσίες μας», δήλωσε ο καθηγητής Andrew Shepherd από το Πανεπιστήμιο του Leeds και ένας εκ των ερευνητών που ηγούντο της μελέτης.
«Χωρίς αυτές τις προσπάθειες δεν θα ήμασταν σε θέση να πούμε στους ανθρώπους με σιγουριά πόσο έχουν μεταβληθεί οι πάγοι της Γης και να τερματιστεί η αβεβαιότητα που υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια.»
 


Απώλεια πάγου και άνοδος της στάθμης της θάλασσας

Στη μελέτη διαπιστώθηκε επίσης μεταβολές στο ρυθμό της αλλαγής των φύλλων πάγου στην Ανταρκτική και τη Γροιλανδία. «Ο ρυθμός απώλειας πάγου στη Γροιλανδία έχει αυξηθεί σχεδόν πέντε φορές από τα μέσα της δεκαετίας του 1990.
«Σε αντίθεση, ενώ οι περιφερειακές αλλαγές στους πάγους της Ανταρκτικής είναι μερικές φορές αρκετά εντυπωσιακές με την πάροδο του χρόνου, το συνολικό ισοζύγιο παρέμεινε αρκετά σταθερό - τουλάχιστον με την ασφάλεια των δορυφορικών μετρήσεων που έχουμε στο χέρι», είπε ο συν-επικεφαλής της μελέτης Δρ Erik Ivins από το Jet Propulsion Laboratory της NASA.
Η άσκηση Ice Sheet Mass Balance Inter-comparison είναι μια συνεργασία μεταξύ 47 ερευνητών από 26 εργαστήρια, με την υποστήριξη της ESA και της NASA.
Το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα GMES για την Παγκόσμια Παρακολούθηση για το Περιβάλλον και την Ασφάλεια θα συνεχίσει να παρακολουθεί τις αλλαγές στα πολικά φύλλα πάγων κατά τη διάρκεια των επόμενων δεκαετιών, μέσω των αισθητήρων SAR και των ραντάρ υψομέτρου που υπάρχουν στις αποστολές Sentinel-1 και Sentinel-3, που έχουν προγραμματιστεί να ξεκινήσουν από το 2013 και μετά.
 


Η αλλαγή στο πάχος των φύλλων πάγου ανά χρόνο