Τρίτη 19 Φεβρουαρίου 2013

Το πρώτο ελληνικό cluster για το διάστημα είναι γεγονός.

si-Cluster logo
19 Φεβρουαρίου 2013 
 
Το πρώτο ελληνικό cluster για το διάστημα είναι γεγονός. Η Ελλάδα, μετέχοντας ενεργά στα προγράμματα της ESA ,συσσώρευσε σημαντική τεχνογνωσία και εμπειρία σε όλους τους σχετικούς με το διάστημα τομείς. Αυτό αποτέλεσε και την πηγή της δυναμικής που ευνόησε το σχηματισμό αξιοσημείωτων αλυσίδων αξίας στη χώρα μας. Μια τέτοια συνεργατική αλυσίδα είναι και το si- Cluster . Ήδη από το 2005 που η Ελλάδα έγινε κράτος μέλος της ESA , πολλοί οργανισμοί κρατικοί και μη καθώς και πολλές εταιρείες συμμετείχαν επιτυχώς σε πολλά προγράμματα,συλλογικά αλλά και ανεξάρτητα. Μέχρι σήμερα, μόνο τα μέλη του si-Cluster έχουν συμμετάσχει με επιτυχία σε περισσότερα από 50 έργα της ESA .Τα σημαντικά αποτελέσματα της συμμετοχής αυτής φαίνονται σήμερα με τη δημιουργία του πρώτου Ελληνικού cluster για το διάστημα.
Πρόσφατα μάλιστα εγκρίθηκε η πρόταση για την περαιτέρω ανάπτυξη του si-Cluster από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας στο πλαίσιο του προγράμματος "Δημιουργία Καινοτομικών Συστάδων Επιχειρήσεων Ένα Ελληνικό Προϊόν, Μία Αγορά: Ο Πλανήτης - Πιλοτική Φάση Λειτουργίας".
Βασισμένοι στην υψηλή ποιότητα και εκπαίδευση του εγγενούς επιστημονικού προσωπικού, σε συνδυασμό με την αποκτηθείσα εμπειρία στην ανάπτυξη διαστημικών προϊόντων και υπηρεσιών, τα μέλη του si-Cluster παρέχουν ανταγωνιστικές λύσεις όχι μόνο στην ευρωπαϊκή αγορά αλλά και στην παγκόσμια.
Η πλειοψηφία των ελληνικών εταιρειών, πανεπιστημιακών εργαστηρίων και ερευνητικών ινστιτούτων, που δραστηριοποιούνται στην διαστημική τεχνολογία, εξάγουν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους, αναδεικνύοντας την ποιότητα, τα καινοτόμα χαρακτηριστικά και την ανταγωνιστικότητά τους.
Τα ενδιαφέροντα των μελών του si-Cluster περιλαμβάνουν: διαστημικές επικοινωνίες, τηλε-αισθητήρες, καθώς και εφαρμογές σχετικές με θέματα ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για την Ελλάδα όπως: παρακολούθηση του περιβάλλοντος, προστασία πολιτών σε καταστάσεις ανάγκης (π.χ.σεισμοί, πλημμύρες, φωτιές, κ.λπ.), εφαρμογές GIS , ασφάλεια συνόρων και ακτών, έξυπνα ηλεκτρικά συστήματα, έξυπνα και ασφαλή μεταφορικά συστήματα (θαλάσσιες, εναέριες, οδικές και σιδηροδρομικές μεταφορές), καθώς και νέα υλικά και εφαρμογές που σχετίζονται με το διάστημα.
Αναμένεται ότι οι συνεργατικές δράσεις που θα υλοποιηθούν τα επόμενα χρόνια θα ισχυροποιήσουν ακόμη περισσότερο και αποφασιστικά τους εμπορικούς και άλλους δεσμούς ανάμεσα στα μέλη του si-Cluster καθώς επίσης με νέους προμηθευτές και πελάτες.
"Σήμερα, περισσότερες από 30 χώρες έχουν αναπτύξει διαστημικά προγράμματα και έχουν δορυφόρους σε τροχιά, κυρίως για τηλεπικοινωνιακούς σκοπούς, ενώ διαπιστώνουμε ραγδαία αύξηση του ενδιαφέροντος για υπηρεσίες σχετικές με την παρατήρηση της γης. Σε αυτή τη φάση, θα ήταν ιδιαίτερα δύσκολο για την Ελλάδα να αναπτύξει δικό της πρόγραμμα για το διάστημα, αφού αυτό θα απαιτούσε σημαντικές επενδύσεις. Τα κύρια εργαλεία που έχει η χώρα για να ασκήσει κάποια επίδραση στον τομέα αυτό είναι μέσω της ισχυρής συμμετοχής στις δραστηριότητες του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος, όπου πραγματοποιείται όλη η σχετική Ευρωπαϊκή έρευνα και ανάπτυξη καθώς και μέσω της ανάπτυξης ενός ισχυρού εθνικού cluster που θα συμβάλει στην εδραίωση της εθνικής στρατηγικής στον τομέα", αναφέρει ο Jorge-A. Sanchez-P ,Υπεύθυνος Στρατηγικής και Οικονομικών του Corallia και Acting si-Cluster Manager .
"Με το si-Cluster , στόχος μας είναι να βάλουμε την Ελλάδα στο χάρτη των χωρών που αναπτύσσουν διαστημικές τεχνολογίες και εφαρμογές ώστε να προσελκύσει σημαντική ερευνητική και επιχειρηματική δραστηριότητα", καταλήγει ο κ. Jorge-A. Sanchez-P .
To create a world class cluster on space technologies and applications
Οι κύριοι στρατηγικοί στόχοι είναι:
  • Η δημιουργία σε διεθνές επίπεδο μιας εικόνας βιομηχανικής και επιστημονικής αριστείας σε συγκεκριμένα τεχνολογικά πεδία.
  • Η ανάπτυξη συγκεκριμένων προϋποθέσεων για την ανάπτυξη ανταγωνιστικής, καινοτόμας και διαφανούς οικονομίας. Αυτό υποστηρίζεται μέσα από την καινοτομία που έχουν να προσφέρουν οι διαστημικές τεχνολογίες και επενδύσεις από τον ιδιωτικό αλλά και τον δημόσιο τομέα.
  • Η δημιουργία ενός μηχανισμού ευέλικτου και προσοδοφόρου ικανού να απορροφά, να διατηρεί και να ενισχύει το πνευματικό κεφάλαιο που αναπτύσσεται στην τοπική διαστημική βιομηχανία.
  • Η πλήρης εκμετάλλευση των υπηρεσιών που παρέχει η σύγχρονη διαστημική τεχνολογία, δίνοντας έμφαση στην ασφάλεια των πολιτών. Οι παρεχόμενες υπηρεσίες περιλαμβάνουν τον έλεγχο καταστροφών, την παρακολούθηση συνόρων, τις μετεωρολογικές προβλέψεις, τον έλεγχο οικολογικών καταστροφών, την πλοήγηση, τις τηλεπικοινωνίες, την μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και υπηρεσίες με στόχο την μείωση του ψηφιακού χάσματος.
  • Οι συνέργειες των συμμετεχόντων επιστημονικών και βιομηχανικών κοινοτήτων, έχοντας υπόψη τον ιδιαίτερο ρόλο κάθε κοινότητας στα διαφορετικά στάδια της αλυσίδας αξίας σε εφαρμογές που έχουν υψηλή προστιθέμενη αξία για την βιομηχανία και επομένως για την εθνική οικονομία.
  • Η συγχώνευση όλων των σχετικών διαστημικών προγραμμάτων των διαφόρων υπουργείων και κυβερνητικών οργανώσεων (π.χ. Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, Υπουργείο Μεταφορών, Υπουργείο Παιδείας, κ.λπ.) με στόχο οικονομίες κλίμακας και έμφαση σε συγκεκριμένα τεχνολογικά πεδία εθνικού ενδιαφέροντος.
  • Η ανάπτυξη της σχετικής ερευνητικής κουλτούρας στην τοπική διαστημική βιομηχανία με στόχο την στενή παρακολούθηση των εξελίξεων σε τεχνολογίες και εφαρμογές σε παγκόσμιο επίπεδο.

Τρίτη 5 Φεβρουαρίου 2013

Ένας Έλληνας γιατρός στην Ανταρκτική

Ο Ευάγγελος Καϊμακάμης στο Concordia
Ο Ευάγγελος Καϊμακάμης έφτασε στο Concordia!
5 Φεβρουαρίου 2013 Ο νέος γιατρός που χρηματοδοτείται από την ESA για να προσφέρει τις ερευνητικές του υπηρεσίες στο Concordia , ο Ευάγγελος Καϊμακάμης, έφτασε στις 22 Ιανουαρίου. Αποφασίσαμε να περιμένουμε τη δημοσίευση της πρώτης καταχώρησής του στο blog που γράφτηκε λίγο μετά την άφιξή του, λόγω του αεροπορικού δυστυχήματος στην Ανταρκτική στα τέλη Ιανουαρίου. Η συντριβή αυτή περαιτέρω αποδεικνύει – αν και δεν χρειάζονταν άλλες αποδείξεις – ότι η Ανταρκτική είναι μια σκληρή και επικίνδυνη ήπειρος. Οι σκέψεις μας ανατρέχουν στους ανθρώπους και τις οικογένειες που εμπλέκονται στη σύγκρουση, καθώς και όλους όσους εργάζονται στην Ανταρκτική.
Η άφιξη στο Concordia δεν είναι ποτέ εύκολη
Μετά από ένα πραγματικά μεγάλο και κουραστικό ταξίδι που με πήρε από την πατρίδα μου, την Ελλάδα, στη Φρανκφούρτη, τη Σιγκαπούρη, το Σίντνεϊ, το Κράισττσερτς στη Νέα Ζηλανδία και από εκεί στη βάση McMurdo στην Ανταρκτική και ακολουθούμενο έπειτα από τη διαμονή στη βάση Terra Nova , όπου έμεινα για μια εβδομάδα λόγω των καιρικών συνθηκών, έφτασα τελικά στη βάση Concordia ! Κατά τη διάρκεια των τελευταίων εννέα ημερών συσσώρευσα 35 ώρες πτήσης - οι τελευταίες ώρες ήταν πάνω σε αεροσκάφος με πέδιλα σκι όπου η προσγείωση έγινε σε λωρίδες χιονιού στη μέση του πουθενά!
Η λευκή θέα στη βάση Concordia
Μια άποψη της Ανταρκτικής από το Concordia
Το ίδιο το ταξίδι ήταν μια περιπέτεια, έτσι μπορώ μόνο να φανταστώ τι πρόκληση θα είναι η παραμονή μου εδώ για όλη τη χειμερινή περίοδο. Η ποικιλομορφία του τοπίου ήταν επίσης μια μοναδική εμπειρία: Από τα πρώτα τραπεζοειδή παγόβουνα που φάνηκαν όταν πετούσαμε πάνω από τα περίχωρα της Ανταρκτικής, τις κοντινές επαφές με πιγκουίνους, τα θαλάσσια πουλιά Skuas και τις φώκιες στον κόλπο Terra Nova, μέχρι τις τεράστιες εκτάσεις των εντελώς επίπεδων λευκών επιφανειών στο Dome C . Η ορατότητα είναι εξαιρετική και δεν σταματώ να σκέφτομαι τις έναστρες νύχτες πάνω από το Concordia σε λίγους μήνες!
Η βάση Concordia βρίσκεται σε ένα παγωμένο οροπέδιο με υψόμετρο 3.233 μέτρα που ισοδυναμεί με 3.700 μέτρα σε χαμηλότερα γεωγραφικά πλάτη, γεγονός που με απλά λόγια σημαίνει ότι δεν υπάρχει αρκετό οξυγόνο στον αέρα για τις φυσιολογικές δραστηριότητες. Θα πρέπει να συνηθίσω να αναπνέω λίγο πιο βαριά και να κουράζομαι πιο εύκολα, τουλάχιστον μέχρι το σώμα μου αντισταθμίσει αυτές τις συνθήκες. Κάνει επίσης αρκετό κρύο εδώ, για παράδειγμα, η τρέχουσα θερμοκρασία είναι -33 o C με ένα ψυχρό αεράκι των -44 o C! Νιώθεις τον κρύο αέρα αμέσως μόλις βγεις από το αεροσκάφος που φθάνει εδώ! Ένα άλλο εκπληκτικό γεγονός (τουλάχιστον για κάποιον που προέρχεται από μια χώρα της Μεσογείου), είναι ότι δε δύει ποτέ ο ήλιος κατά τη διάρκεια της ημέρας (ενός εικοσιτετραώρου) αυτή την εποχή του έτους. Μπορείς να βγεις έξω για μια βόλτα στο φως της ημέρας στις 4 το πρωί! Επί του παρόντος, ο σταθμός είναι μια κυψέλη που στεγάζει περισσότερα από 50 άτομα που ζουν και εργάζονται εδώ, αλλά από τις αρχές του Φεβρουαρίου μόνο 15 άτομα θα μείνουν εδώ μέχρι το τέλος του έτους.
Οι συνθήκες διαβίωσης και εργασίας καθώς και η αντιμετώπιση των επιπτώσεων του συνεχούς σκότους και της απομόνωσης κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου είναι σίγουρα ένα επίτευγμα, αλλά επίσης και ένα θέμα μεγάλου επιστημονικού ενδιαφέροντος. Το Concordia είναι ένα από τα πιο κατάλληλα μέρη στη Γη για την προσομοίωση βάσεων σε άλλους πλανήτες, όπως η Σελήνη ή ο Άρης, και τα συμπεράσματα που θα εξαχθούν εδώ από τα βιοϊατρικά πειράματα μπορούν να βοηθήσουν τους αστροναύτες σε μελλοντικές διαστημικές αποστολές, αλλά και τους ανθρώπους που ζουν και εργάζονται σε ακραίους και περιορισμένους χώρους σε κάθε γωνιά του πλανήτη μας. Αυτός είναι και ο λόγος που κάθε χρόνο η ESA χρηματοδοτεί ένα γιατρό για ιατρική έρευνα, με σκοπό να είναι μέρος του πληρώματος της χειμερινής περιόδου στο Concordia και να μελετήσει τις επιπτώσεις όλων αυτών των αρνητικών παραμέτρων για το ανθρώπινο σώμα και το μυαλό.
Φέτος έχω την τιμή και την ευθύνη να είμαι μέρος αυτής της ερευνητικής εκστρατείας και να πάρω μια μικρή γεύση από τη ζωή των πραγματικών εξερευνητών της Ανταρκτικής. Και έτσι βρίσκομαι εδώ μερικές δεκάδες χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από το σπίτι και την οικογένειά μου, κάνω νέους φίλους, ζω σε μια ήπειρο υπερβολικής ομορφιάς και ερημιάς νιώθοντας σα να είμαι λίγο έξω από τον πλανήτη μας, όπως συνήθιζα να τον αντιλαμβάνομαι μέχρι σήμερα.
Ας ξεκινήσουμε λοιπόν την επιστημονική εργασία και ας ζήσουμε την πρόκληση!

Δευτέρα 4 Φεβρουαρίου 2013

Κατασκευάζοντας μια βάση στη Σελήνη με εκτύπωση 3D

ESA > ESA in your country > Greece

Η δημιουργία μιας σεληνιακής βάσης θα μπορούσε να γίνει πολύ πιο απλή με τη χρήση ενός 3D εκτυπωτή ώστε να κατασκευαστεί με τοπικά υλικά. Οι βιομηχανικοί συνεργάτες, συμπεριλαμβανομένων και των διεθνούς φήμης αρχιτεκτόνων Foster + Partners , συνεργάστηκαν με την ESA με σκοπό να μελετηθεί το κατά πόσο είναι εφικτό να υλοποιηθεί η 3D εκτύπωση χρησιμοποιώντας σεληνιακό έδαφος.
“Η τεχνολογία 3D εκτύπωσης στη γη έχει παράγει ολόκληρες κατασκευές”, είπε ο Laurent Pambaguian , επικεφαλής του έργου για την ESA .
“Η δική μας βιομηχανική ομάδα ερεύνησε εάν θα μπορούσε ομοίως να χρησιμοποιηθεί για να κατασκευάσει ένα σεληνιακό οίκημα”.
Οι Foster + Partners επινόησαν ένα ‘αλυσοειδές’ σχέδιο θόλου που κρατάει το βάρος με ένα τοίχωμα δομημένο με κυψέλες για να λειτουργεί ως προστασία ενάντια σε μικρομετεωρίτες και διαστημική ακτινοβολία, ενσωματώνοντας επίσης και ένα πεπιεσμένο φουσκωτό που θα λειτουργεί ως καταφύγιο για τους αστροναύτες.
Μια κλειστή κοιλότητα κυψελιδικής δομής – που θυμίζει οστά πτηνών – παρέχει ένα καλό συνδυασμό αντοχής και βάρους.
Οικοδομικό τετράγωνο 1.5 τόνου που κατασκευάστηκε ως επίδειξη
Ο σχεδιασμός της βάσης καθοδηγήθηκε με τη σειρά του από τις ιδιότητες των 3D-εκτυπώσεων σεληνιακού εδάφους, με ένα οικοδομικό τετράγωνο 1,5 τόνου που παράχθηκε ως επίδειξη.
“Η 3D εκτύπωση προσφέρει ένα δυνητικό μέσο για τη διευκόλυνση μιας σεληνιακής εγκατάστασης με μειωμένη επίγεια υλικοτεχνική υποστήριξη”, πρόσθεσε ο Scott Hovland από την ομάδα επανδρωμένων διαστημικών πτήσεων της ESA .
“Οι νέες δυνατότητες που ανοίγονται με το έργο αυτό μπορούν έπειτα να θεωρηθούν από τους διεθνείς οργανισμούς διαστήματος ως μέρος της τρέχουσας ανάπτυξης μιας κοινής στρατηγικής για την εξερεύνηση του διαστήματος”.
Η βάση πολλών θόλων
“Ως πρακτική, έχουμε συνηθίσει το σχεδιασμό για περιπτώσεις ακραίων καιρικών φαινομένων στη Γη και την αξιοποίηση των περιβαλλοντικών οφελών από τη χρήση τοπικών, βιώσιμων υλικών”, παρατήρησε ο Xavier De Kestelier  της ομάδας Specialist Modelling της  Foster + Partners . “Το οίκημα μας στη σελήνη ακολουθεί μια παρόμοια λογική”.
Η βρετανική εταιρεία Monolite παρείχε τον εκτυπωτή  D-Shape , με μία κινητή διάταξη εκτυπώσεως με τα ακροφύσια να βρίσκονται σε ένα πλαίσιο 6 μέτρων για να ψεκάσουν ένα διάλυμα σε ένα δομικό υλικό που μοιάζει με άμμο.
Ο εκτυπωτής D-Shape
Οι εκτυπώσεις 3D χτίζονται επίπεδο προς επίπεδο – η εταιρία χρησιμοποιεί συνήθως τον εκτυπωτή αυτό για να δημιουργήσει γλυπτά και εργάζεται σε τεχνητούς κοραλλιογενείς υφάλους με σκοπό τη διαφύλαξη των παραλιών από ισχυρά θαλάσσια κύματα.
“Αρχικά, έπρεπε να αναμείξουμε το σεληνιακό υλικό με οξείδιο του μαγνησίου – αυτό το μετατρέπει σε ‘χαρτί’ με το οποίο μπορούμε να τυπώσουμε”, εξήγησε ο ιδρυτής της Monolite , Enrico Dini .
“Στη συνέχεια, για το δομικό μας ‘μελάνι’ εφαρμόζουμε ένα άλας το οποίο μετατρέπει το υλικό σε στερεό που μοιάζει με την πέτρα”.
“Ο εκτυπωτής που έχουμε στη διάθεσή μας έχει κατασκευαστικό ρυθμό περίπου 2 μέτρα ανά ώρα, ενώ το επόμενης γενιάς σχέδιό μας θα πρέπει να επιτυγχάνει 3,5 μέτρα ανά ώρα, ολοκληρώνοντας ένα ολόκληρο κτίριο σε μια εβδομάδα”.