Τρίτη 29 Μαρτίου 2011

Παρακολουθήστε την παρουσίαση των ευρημάτων του δορυφόρου GOCE ζωντανά


printer friendly page
 

Παρακολουθήστε την παρουσίαση των ευρημάτων του δορυφόρου GOCE ζωντανά
 
29 March 2011
Σε μόλις δύο χρόνια, ο δορυφόρος GOCE συγκέντρωσε τις μετρήσεις που απαιτούνται για τη χαρτογράφηση του βαρυτικού πεδίου της Γης με τη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα λεπτομέρεια. Στις 31 Μαρτίου, η παρουσίαση των ευρημάτων της επιτυχημένης αποστολής θα μεταδωθεί ζωντανά από το δικτυακό τόπο της ΕSA.
 
Η εκδήλωση που θα διαρκέσει από τις 11.15 έως τις 12.30 ώρα Ελλάδας (09.15–10.30 GMT) θα πραγματοποιηθεί στο Technische Universität München στη Γερμανία. Την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της αποστολής και των εφαρμογών τους, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να παρακολουθήσουν από το διαδικτυακό τόπο της αποστολής GOCE.
Η παρουσίαση θα σηματοδοτήσει και την έναρξη της διημερίδας «Fourth International GOCE User Workshop», όπου επιστήμονες από όλο τον κόσμο θα συγκεντρωθούν για να συζητήσουν τις τελευταίες εξελίξεις της αποστολής, αλλά και τα παρατηρησιακά δεδομένα που έχει συγκεντρώσει μέχρι σήμερα.
Η αποστολή του δορυφόρου Gravity field and steady-state Ocean Circulation Explorer (GOCE) ξεκίνησε πριν ακριβώς δύο χρόνια, με την εκτόξευσή του το Μάρτιο του 2009, και είχε σκοπό να συγκεντρώσει μετρήσεις που θα επιτρέψουν τη σχεδίαση ενός χάρτη του βαρυτικού πεδίου της Γης με λεπτομέρεια και ακρίβεια που ξεπερνάει κάθε προηγούμενη προσπάθεια.
Οι μετρήσεις του βαρυτικού πεδίου της Γης που συγκεντρώθηκαν τα προηγούμενα δύο χρόνια επέτρεψαν τον ακριβή προσδιορισμό του ελλειψοειδούς σχήματος της Γης, την ιδεατή επιφάνεια που δεν διαμορφώνεται από θαλάσσια κύματα και ρεύματα.
Η γεωειδής αυτή επιφάνεια αναφοράς επιτρέπει τόσο την εκτίμηση της κυκλοφορίας των ωκεανών, όσο και των μεταβολών της στάθμης τους που επηρεάζεται από αλλαγές του κλίματος στην επιφάνεια της Γης, καθώς και από φυσικές διεργασίες στο εσωτερικό του πλανήτη.  
  http://www.esa.int/esaCP/SEMD4G6UPLG_Greece_1.html

Κυριακή 27 Μαρτίου 2011

To παρατηρητήριο Integral αποθανάτισε την «τελευταία κραυγή» της ύλης



 
26 March 2011
Το παρατηρητήριο Integral κατέγραψε εικόνες υπέρθερμης ύλης μερικά κλάσματα του δευτερολέπτου πριν χαθεί για πάντα στο εσωτερικό μίας μαύρης τρύπας. Είναι όντως καταδικασμένη να χαθεί; Σύμφωνα με τις ξεχωριστές αυτές εικόνες η ύλη είναι δυνατόν να δραπετεύσει την πανίσχυρη βαρυτική έλξη της μαύρης τρύπας.
 
Κανείς δεν θα ήθελε πραγματικά να βρεθεί πολύ κοντά σε μία μαύρη τρύπα. Σωματίδια και ακτινοβολία που βρεθούν σε απόσταση μόλις μερικών εκατοντάδων χιλιομέτρων από την επιφάνειά της κατακρημνίζονται χωρίς αντίσταση προς το εσωτερικό της.
Δεν απαιτείται παρά μονάχα ένα εκατομμυριοστό του δευτερολέπτου για τα σωματίδια που κινούνται σχεδόν με την ταχύτητα του φωτός να καλύψουν την απόσταση αυτή. Για ένα μικρό αριθμό σωματιδίων, όμως, υπάρχει ελπίδα να δραπετεύσουν.
Με τη βοήθεια νέων δεδομένων από το παρατηρητήριο Integral, oι αστρονόμοι μπόρεσαν να παρατηρήσουν τα μαγνητικά πεδία που κυριαρχούν στην ζώνη γύρω από μία μαύρη τρύπα. Συγκεκριμένα, μαγνητικά πεδία ανιχνεύθηκαν σε εξαιρετικά μικρή απόσταση από το χείλος μίας μαύρης τρύπας  


Eικόνα της μαύρης τρύπας Cygnus X-1 από το Ιntegral
Ο Philippe Laurent από την Commisariat à l’énergie atomique (CEA) στο Saclay της Γαλλίας και οι συνεργάτες τους, παρατηρώντας τη μαύρη τρύπα Cygnus X-1 να κατασπαράζει ένα γειτονικό της αστέρι, ανακάλυψαν ότι τα μαγνητικά πεδία σχηματίζουν μία σήραγγα διαφυγής.
Οι παρατηρήσεις του Integral επιβεβαίωσαν ότι το μαγνητικό πεδίου στο εσωτερικό της σήραγγας είναι τόσο ισχυρό που καταφέρνει να αρπάξει σωματίδια από τα «νύχια» της μαύρης τρύπας και να τα βοηθήσει να δραπετεύσουν από το πανίσχυρο βαρυτικό πεδίο στο εσωτερικό της.
Καθώς οδηγούνται από το μαγνητικό πεδίου προς την ελευθερία, τα σωματίδια ακολουθούν σπειροειδείς τροχιές, ενώ παράλληλα, μεταβάλλεται ένα χαρακτηριστικό της ακτινοβολίας γάμμα που εκπέμπουν, το οποίο οι αστρονόμοι ονομάζουν πόλωση.
Υπό την επίδραση του μαγνητικού πεδίου, τα ταχέως κινούμενα σωματίδια παράγουν ακτινοβολία, η οποία είναι γνωστή σαν ακτινοβολία synchrotron και χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένη πόλωση. Την ίδια πόλωση παρατήρησαν οι επιστήμονες και στην ακτινοβολία γάμμα που εκπέμπουν.
 

Kαλλιτεχνική απεικόνιση του Integral

Η συγκεκριμένη παρατήρηση ήταν εξαιρετικό δύσκολο να πραγματοποιηθεί. Ο Laurent λέει χαρακτηριστικά ότι έπρεπε να χρησιμοποιήσουν όλα τα δεδομένα που είχε συγκεντρώσει μέχρι σήμερα το παρατηρητήριο Integral για τη μαύρη τρύπα Cygnus X-1.
Και χρειάστηκαν περισσότερο από επτά χρόνια παρατηρήσεων για να συγκεντρωθούν δεδομένα που καλύπτουν συνολικό χρόνο πέντε εκατομμυρίων δευτερολέπτων, χρόνος που αντιστοιχεί στη λήψη μίας εικόνας που διαρκεί περισσότερο από δύο μήνες.
Ο Laurent και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν τα δεδομένα αυτά για να σχηματίσουν εικόνες της σήραγγας διαφυγής. Ωστόσο, ο μηχανισμός με τον οποίο ύλη που αρχικά κατακρημνίζεται προς το εσωτερικό της μαύρης τρύπας αλλάζει κατεύθυνση παραμένει άγνωστος. Οι επιστήμονες έχουν προτείνει πλήθος από θεωρίες, αλλά οι νέες εικόνες από το Ιntegral θα τους βοηθήσουν να επιλέξουν εκείνο που περιγράφει με μεγαλύτερη ακρίβεια τη διαφυγή των σωματιδίων.
Στο παρελθόν, πίδακες σωματιδίων είχαν παρατηρηθεί με τη βοήθεια ραδιοτηλεσκοπίων. Οι παρατηρήσεις αυτές δεν ήταν αρκετά λεπτομερείς για να μπορέσουν οι επιστήμονες να προσδιορίσουν την απόσταση από τη μαύρη τρύπα που σχηματίζονται. Για αυτό και οι νέες παρατηρήσεις από το παρατηρητήριο Ιntegral έχουν ιδιαίτερη αξία.
«Η ανακάλυψη της πολωμένης ακτινοβολίας που εκπέμπεται από μία μαύρη τρύπα καταδεικνύει ότι, οκτώ χρόνια μετά την εκτόξευσή του, το παρατηρητήριο Ιntegral συνεχίσει να μας προσφέρει σημαντικά αποτελέσματα,» επισήμανε ο Christoph Winkler, ένας από τους επιστήμονες της ΕSA που συμμετέχουν στην αποστολή.

Πέμπτη 24 Μαρτίου 2011

H Ελλάδα από το Διάστημα: οι Κυκλάδες στο απέραντο γαλάζιο

Τα γαλανά νερά του Αιγαίου πελάγους κυκλώνουν την πλωτή πολιτεία των Κυκλάδων


 

24 March 2011
O μήνας που μας πέρασε ήταν γεμάτος, καθώς στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό συνωστίστηκαν διαστημικά λεωφορεία από την Αμερική, την Ευρώπη, την Ιαπωνία, όσο και τη Ρωσία. Σήμερα όμως, ο Ιταλός αστροναύτης Paolo Nespoli επέστρεψε με νέες φωτογραφίες από τις Κυκλάδες, την ελληνική πολυνησία με τα αμέτρητα μικρά και μεγάλα νησιά.
 
 
Αυτή η λουσμένη στο φως πλωτή πολιτεία, ανάμεσα στο απέραντο γαλάζιο του αρχιπελάγους και του ουρανού, με πλήθος όρμων με ασφαλή μικρά και μεγάλα λιμάνια, προσέφερε άλλωτε αγκυροβόλιο στα πλοία που διέσχιζαν του πανάρχαιους θαλάσσιους δρόμους από τη Δύση προς την Ανατολή. Στο γαλάζιο κόσμο των Κυκλάδων αναζήτησε καταφύγιο στις 19 Μαρτίου και η φωτογραφική ματιά του Ιταλού αστροναύτη.  
 


Μήλος, Κίμωλος και Πολύαιγος
Κάθε νησί φέρει τη δική του συναρπαστική ιστορία και φυλάσσει προσεκτικά τα δικά του ανεξάντλητα μυστικά. Στα νότια των Κυκλάδων, εκεί όπου το νησί της Αφροδίτης, η Μήλος γειτονεύει με την Κίμωλο, διακρίνεται η μικρή Πολύαιγος, αιτία προαιώνιας διαμάχης ανάμεσα στους Μηλίους και τους Κιμώλιους. Οι δύο πλευρές έριζαν για το νησί λόγω του ορυκτού πλούτου του.
Οι σημερινοί του κάτοικοι, που δεν είναι ακριβώς μόνιμοι, δεν μπορούν πια να μισηθούν. Το σύμπλεγμα των τριών Κυκλαδίτικων νησιών έχει πάρει μία θέση ανάμεσα σε εικόνες από διαφορετικές γωνιές της Γης, τις οποίες έχει αναρτήσει ο Paolo Nespoli στο Flickr. Ο Ιταλός αστροναύτης λέει πως η Γη είναι γεμάτη από πανέμορφες εικόνες και ένα από τα πιο ξεχωριστά μοντέλα που θα μπορούσε ποτέ ένας φωτογράφος να ευχηθεί να έχει μπροστά του.
Από το Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, όπου ζει και εργάζεται τους τελευταίους τρεις μήνες, είναι σχετικά εύκολο να εντοπίσεις διαφορετικές γωνίες που θα ήθελες να φωτογραφίσεις. Ο Paolo Nespoli προσθέτει,όμως, ότι η Γη είναι και ένα δύσκολο μοντέλο, καθώς με την ταχύτητας με την οποία κινoύμαστε, αλλάζει πολύ γρήγορα πρόσωπα. 
http://www.esa.int/esaCP/SEMB4W3UFLG_Greece_0.html

Δευτέρα 21 Μαρτίου 2011

Το Αριστοτέλειο έγινε διαστημικό

Πολυσχιδής και ουσιαστική είναι η παρουσία της Ελλάδας στο Διάστημα μέσω ερευνητικών ομάδων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), που είναι η «NASA» της Ε.Ε., εκπέμποντας «από εκεί ψηλά» ένα αισιόδοξο μήνυμα.
Αυτή την περίοδο, ομάδες από διαφορετικές σχολές του ΑΠΘ εργάζονται πυρετωδώς σε ερευνητικά προγράμματα και πειράματα που χρηματοδοτεί ο ESA, καινοτομώντας με νέα υλικά, συσκευές και νέες εφαρμογές.
Μια από τις επιστημονικές ομάδες στελεχωμένη από ερευνητές δύο ελληνικών πανεπιστημίων ανέπτυξε
πρωτοποριακούς αισθητήρες νανοτεχνολογίας που μπορούν να «ανιχνεύουν» τη ρύπανση σε υπερευαίσθητο χώρο όπως είναι ένας διαστημικός σταθμός
Πρόκειται για μια πρωτοποριακή κατηγορία αισθητήρων-δεικτών οπτικής απεικόνισης που επινοήθηκε για λογαριασμό του ESA από την ομάδα της καθηγήτριας Φιλομήλας Κομνηνού, στο πλαίσιο έργου με τίτλο «Επικαλύψεις λεπτών υμενίων με βάση νανοδομημένα σύνθετα υλικά και μεταλλικά γυαλιά για διαστημικές εφαρμογές». Βασική αρχή αυτών των αισθητήρων είναι η κωδικοποίηση απειροελάχιστων περιβαλλοντικών μεταβολών σε έναν οπτικό, χρωματικό κώδικα, αντίστοιχο των φωτεινών σηματοδοτών κυκλοφορίας που γίνεται αντιληπτός με γυμνό μάτι.
kathimerini_logo_200x
Η ομάδα των επιστημόνων από τα τμήματα Φυσικής των Πανεπιστημίων Θεσσαλονίκης και Ιωαννίνων είναι από τις διεθνώς αναγνωρισμένες στον τομέα των space materials (διαστημικών υλικών) και η υπερευαίσθητη διάταξη που προτείνει για ανάπτυξη στο εσωτερικό π.χ. διαστημοπλοίων, διαστημικών σταθμών, πυραύλων κ.τ.λ. είναι ένα σύστημα που ενισχύει την ασφάλεια και βοηθάει στην προσπάθεια έγκαιρης λήψης κατάλληλων μέτρων προστασίας.
Ο δείκτης-αισθητήρας ανέφερε στην «Κ» η κ. Κομνηνού «πέρα από τις διαστημικές εφαρμογές, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε άλλες εγκαταστάσεις όπου το προσωπικό πρέπει να παρακολουθεί τις παραμικρές μεταβολές του περιβάλλοντος όπως σε πυρηνικούς αντιδραστήρες, εργοστάσια χημικής βιομηχανίας, κ.λπ.».
Παράλληλα, ερευνητική ομάδα από το τμήμα Χημείας του ΑΠΘ με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή κ. Θοδ. Καραπάντσιο συμμετέχει σε 9 διαφορετικά ερευνητικά προγράμματα του ESA.
Το μεγαλύτερο απ' αυτά, το ερευνητικό έργο της μεταφοράς θερμότητας με μοριακή διάχυση σε υγρά σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας υλοποιείται σε καμπάνιες παραβολικών πτήσεων τoυ ESA πάνω από τον Ατλαντικό Ωκεανό. Αντικείμενο του προγράμματος είπε στην «Κ» ο κ. Καραπάντσιος είναι η μελέτη αγωγής θερμότητας από στερεά τοιχώματα προς διαλύματα υγρών. Το φαινόμενο αυτό έχει μεγάλη πρακτική σημασία τόσο σε εφαρμογές ψύξης-θέρμανσης σε διαστημικά οχήματα όπως επίσης και σε μεγάλη σειρά από βιομηχανικές εφαρμογές στη γη, όπως η κατεργασία τηγμάτων μετάλλων, πολυμερών και γυαλιού, η αποστείρωση υγρών μέσα στη συσκευασία κ.λπ.
Του Θαναση Tσιγγανα

Σάββατο 19 Μαρτίου 2011

Εκτιμώντας τις αλλαγές στο γεωγραφικό ανάγλυφο της Ιαπωνίας από το διάστημα

printer friendly page
Πριν και μετά τον καταστροφικό σεισμό


Μετά τον ισχυρότατο σεισμό και τα παλλιροϊκά που έπληξαν την Ιαπωνία στις 11 Μαρτίου, δορυφορικές εικόνες αποδείχθηκαν σημαντικές στο να σχηματιστεί μία ακριβή εικόνα του μεγέθους της καταστροφής που θα βοηθήσει το έργο των σωστικών συνεργείων.
 
Την ημέρα του σεισμού, ο οποίος είναι ο ισχυρότερος που έχει ζήσει η Ιαπωνία στη διάρκεια της ιστορίας της, ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας μέσα από το Cabinet Office είχε ενεργοποιήσει τη Διεθνή Χάρτα για «το Διάστημα και τις Μείζονες Καταστροφές» (International Charter for “Space and Major Disasters”).
Διαστημικές υπηρεσίες από όλο τον κόσμο αποκρίθηκαν στην έκκληση της Ιαπωνίας για συντονισμένη αξιοποίηση των δορυφορικών συστημάτων «Παρατήρησης της Γης» που περνούν πάνω από τη χώρα, προκειμένου να συλλεχθούν εικόνες κατά προτεραιότητα και να αποτυπωθούν με λεπτομέρεια οι πληγείσες περιοχές.
Η Διεθνής Χάρτα, που θεσμοθετήθηκε πριν από 10 χρόνια, εξασφαλίζει ότι οι εικόνες που συλλέγονται από πληθώρα δορυφόρων γύρω από τη Γη δίνονται σε ημερήσια βάση στις Ιαπωνικές αρχές για να συνεισφέρουν στο δύσκολο έργο των διαχειριστών της κρίσης.
Συγκεντρώνοντας παρατηρήσεις από διαφορετικές διαστημικές υπηρεσίες, η Διεθνής Χάρτα συμβάλλει στην αξιοποίηση τόσο ανθρώπινων πόρων, όσο και τεχνογνωσίας από όλο τον κόσμο με σκοπό την όσο το δυνατόν έγκαιρη αναγνώριση και ανταπόκριση στην καταστροφή.
Η μεγάλη αξία της πρωτοβουλίας αυτής έγκειται στον τρόπο με τον οποίο παρατηρήσεις από διαφορετικά δορυφορικά συστήματα συλλέγονται και συνδυάζονται έτσι ώστε να παραχθούν λεπτομερείς απεικονίσεις οι οποίες προσφέρονται 24 ώρες την ημέρα, 7 ημέρες την εβδομάδα χωρίς κόστος για το χρήστη.

Μαρτυρώντας τη δύναμη που μπορεί να έχει η οργή της φύσης, οι εικόνες καταστροφής που προκάλεσε στην χώρα του ανατέλλοντος ηλίου ο σεισμός μεγέθους 8,9 βαθμών της κλίμακας Richter άφησαν όλο τον κόσμο έκλπηκτο.
Η βορειοδυτική ακτογραμμή της Ιαπωνίας εκτιμάται ότι έχει μετατοπιστεί έως και 4 μέτρα προς τα ανατολικά, ενώ ολόκληρες πολιτείες έχουν παρασυρθεί από τα ορμητικά νερά των παλιρροϊκών κυμάτων, αλλάζοντας ριζικά το ανάγλυφο της χώρας.
Οι δορυφορικές απεικονίσεις προσφέρουν απαραίτητες πληροφορίες για την ακριβή εκτίμηση του μεγέθους της καταστροφής, που θα διευκολύνουν το έργο των σωστικών συνεργείων. Η σύγκριση εικονών πριν και μετά το σεισμό δείχνει το πόσο πολύ έχει αλλάξει το τοπίο, όσο και που υπήρχαν πριν κτίρια και δρόμοι.



Η δραματική αλλαγή του τοπίου στην ακτή της Ιαπωνίας
Την συλλογή εικόνων συντονίζει η Ιαπωνική Υπηρεσία Εξερεύνησης του Διαστήματος (JAXA) σε συνεργασία με το Ασιατικό Ινστιτούτο Τεχνολογίας (Asian Institute of Technology) με έδρα την Ταϋλάνδη.
Οι εικόνες παρέχονται από πλήθος δορυφόρων, μεταξύ των οποίων είναι οι TerraSAR-X and RapidEye από τη Γερμανία, ο SPOT-5 από τη Γαλλία και Envisat της ESA, και συνδυάζονται με υψηλής διακριτικής ικανότητας εικόνες από Αμερικανικούς δορυφόρους.
Τις πρώτες 48 ώρες που ακολούθησαν τον σεισμό είχαν συγκεντρωθεί περισσότερες από 63 εικόνες. Οι εικόνες αυτές δόθηκαν στη διάθεση των σωστικών συνεργείων, αλλά και στα κέντρα αποφάσεων όπου σχεδιάζεται ο τρόπος αντιμετώπισης της καταστροφής.
Επιπλέον, μία γραμμή επικοινωνίας έχει ανοίξει με κέντρα εμπειρογνωμόνων στη Γαλλία (Service Régional de Traitement d'Image et de Télédétection – Sertit), στη Γερμανία (Deutsches Zentrum für Luft- und Raumfahrt – Ζentrum für satellitengestützte Kriseninformation – DLR-ZKI) και στα Ηνωμένα Έθνη (United Nations Institute for Training and Research (UNITAR) Operational Satellite Applications Program – UNOSAT).


Tις επόμενες εβδομάδες, η πρόσβαση σε νέες εικόνες από τις πληγείσες περιοχές θα βοηθήσει τα σωστικά συνεργία να συνεχίσουν το δύσκολο έργο τους, καθώς και να ξεκινήσει ένας λεπτομερής απολογισμός της καταστροφής πριν την έναρξη των εργασιών αποκατάστασης με επισκευές και ανακατασκευές.
Τα δορυφορικά δεδομένα θα βοηθήσουν επίσης τους επιστήμονες να διαμορφώσουν μία ακριβέστερη εικόνα του κινδύνου που ένας σεισμού τέτοιου μεγέθους εγκυμονεί και την ανάπτυξη στο μέλλον συστημάτων προειδοποίησης.
Η Ιαπωνία βρίσκεται στο εσωτερικό του επονομαζόμενου «Δακτυλίου του Πυρός», μίας ζώνης σε σχήμα πετάλου που «κυκλώνει» τη Νότια Αμερική, την Αλάσκα, την Ιαπωνία και εκτείνεται έως τη Νέα Ζηλανδία. Περισσότερο από το 75% των ηφαιστείων του πλανήτη συναντάται στην περιοχή αυτή. Γι' αυτό και η Ιαπωνία κατατάσσεται ανάμεσα στις χώρες υψηλού κινδύνου που απειλούνται από σεισμούς.
Η πρωτοβουλία "Geo-Hazard Supersites", την οποία συντονίζει η Διεθνής Ομάδα για την Παρατήρηση της Γης (Group on Earth Observations), έχει συγκεντρώσει δορυφορικές παρατηρήσεις από τα τελευταία 20 χρόνια, οι οποίες θα αναλυθούν με απώτερο σκοπό να εκτιμηθεί ο κίνδυνος που ελλοχεύει.
Η τεχνική της συμβολομετρίας επιτρέπει την εκτίμηση της παραμόρφωσης που έχει υποστεί το ανάγλυφο της περιοχής που έχει πληγεί περισσότερο από τη σεισμική δόνηση. Τα αποτελέσματα θα βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση του μηχανισμού μετάδοσης κίνησης στις τεκτονικές πλάκες που συκλίνουν ανοιχτά των ακτών της Ιαπωνίας.
http://www.esa.int/esaCP/SEML653UFLG_Greece_0.html

Πέμπτη 10 Μαρτίου 2011

H Ελλάδα από το Διάστημα: η Αθήνα ανάβει τα φώτα της


Μία νέα φωτογραφία της Ελλάδας έστειλε ο Ιταλός αστροναύτης Paolo Nespoli το πρωί της Παρασκευής, 25 Φεβρουαρίου. Στη συνήθη του βόλτα από το γυάλινο θόλο του Διεθνή Διαστημικού Σταθμού, φωτογράφισε την πόλη της Αθήνας όπως φαίνεται από το διάστημα τη νύχτα.

Ο γυάλινος θόλος του Διεθνή Διαστημικού Σταθμού προστέθηκε το 2009 για να βοηθήσει τους αστροναύτες να προσδιορίσουν τη θέση τους, καθώς και στην πραγματοποίηση εργασιών στο εξωτερικό του. Ωστόσο, το παρατηρητήριο Cupola έχει κερδίσει μία ξεχωριστεί θέση στην καθημερινότητά τους.
Μέσα από το επτά μεγάλα παράθυρά του, το παρατηρητήριο Cupola προσφέρει μοναδική θέα προς το διάστημα, αλλά και τη Γη. Ο Paolo Nespoli λέει πως όποτε έχει ελεύθερο χρόνο, ακόμα και αν είναι μονάχα πέντε λεπτά, αδράττει την ευκαιρία να ρίξει έστω και μια κλεφτή ματιά πίσω στο σπίτι του, τη Γη.
Αυτό που είναι εκπληκτικό είναι πόσο γρήγορα αλλάζει το σκηνικό με την ταχύτητα που κινείται ο Διαστημικός Σταθμός, προσθέτει ο Ιταλός αστροναύτης. Τα σύννεφα που τη σκεπάζουν αλλάζουν συνεχώς σχήματα και χρώματα. Και η ίδια η Γη αλλάζει γρήρορα πρόσωπα όταν ο Ήλιος δύει και η νύχτα πέφτει.
Εώς σήμερα έχει προσπαθήσει και πολλές φορές καταφέρει να εντοπίσει τόπους που θα ήθελε να φωτογραφίσει, όπως τις πυραμίδες της Αιγύπτου και το Σινικό Τοίχος στην Κίνα. Στις 23 Φεβρουαρίου το βλέμμα του σταμάτησε στην Ελλάδα και την πόλη της Αθήνας που τη νύχτα, με όλα φώτα της αναμμένα, μοιάζει χρυσή.
Σε αντίθεση με την γκρίζα της όψη την ημέρα, οι κεντρικοί δρόμοι της πρωτεύουσας ζωγραφίζονται λαμπεροί να τη διασχίζουν από άκρη σε άκρη. Και η πόλη τη νύχτα απλώνεται από τους πρόποδες της Πάρνηθας, της Πεντέλης και του Υμήττου έως την θάλλασσα του Σαρωνικού γεμάτη χρώματα πράσινα, πορτοκαλί και κόκκινα.  http://www.esa.int/esaCP/SEMZUUHSBKG_Greece_0.html

Δευτέρα 7 Μαρτίου 2011

Το σύστημα δορυφορικής πλοήγησης EGNOS στην υπηρεσία της πολιτικής αεροπορίας

Δύο ημέρες μετά την επίσημη έναρξη λειτουργίας του την περασμένη Τετάρτη, το EGNOS (European Geostationary Navigation Overlay System) χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά για την προσγείωση ενός Falcon 900 LX της γαλλικής εταιρία Dassault στο αεροδρόμιο Pau Pyrénnées στη νότια Γαλλία.
Με τη βοήθεια τριών γεωστατικών δορυφόρων και ένα εκτεταμένο δίκτυο από 40 επίγειους σταθμούς, το σύστημα EGNOS επιτρέπει σε αεροπλάνα και ελικόπτερα να προσδιορίσουν το στίγμα τους πάνω από την Ευρώπη με ακρίβεια πολύ μεγαλύτερη από σύστημα GPS (Global positing system).
Η υψηλή ακρίβεια του στίγματος που προσφέρει πληρεί τις αυστηρές προδιαγραφές του Διεθνή Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας (International Civil Aviation Organisation), τις οποίες έχει υιοθετήσει και ο Eυρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια της Αεροναυτιλίας, Eurocontrol.
Το σύστημα δορυφορικής πλοήγησης EGNOS είχε τεθεί σε λειτουργία το 2009 για να υποστηρίξει προσωπικές υπηρεσίες πλοήγησης, όπως συστήματα καθοδήγησης τυφλών, τον εντοπισμό εμπορευμάτων ή τη γεωργία όπου απαιτείται υψηλής ακρίβειας ψεκασμός των καλλιεργειών.
To EGNOS έχει σχεδιαστεί να βελτιώνει την ακρίβεια του GPS
Μετά από εξονυχιστικές δοκιμές για την επιβεβαίωση της ακρίβειας που προσφέρει και την πιστοποίηση που έλαβε την Τετάρτη 2 Μαρτίου, το Ευρωπαϊκό σύστημα δορυφορικής πλοήγησης είναι πλέον έτοιμο για χρήση από την Ευρωπαϊκή πολιτική αεροπορία.
«Είμαστε περήφανοι για τις προσπάθειες που κατέβαλε ο ΕΟΔ για την ανάπτυξη του EGNOS, και ικανοποιημένοι που από σήμερα θα αρχίσει να χρησιμοποιείται για το σκοκό που είχε αρχικά σχεδιαστεί,» σχολίασε ο Phillipe Michel που ηγείται της ομάδα του ΕΟΔ που συμμετέχει στο φιλόδοξο σχέδιο του EGNOS.
«Με τη βοήθεια του δορυφορικού συστήματος EGNOS, είναι σήμερα για πρώτη φορά δυνατό να προσδιοριστεί τόσο το γεωγραφικό στίγμα ενός αεροπλάνου, όσο και το ύψος του,» εξηγεί ο Francisco Salabert της Eurocontrol.
«Το EGNOS προσφέρει στην αεροπορική βιομηχανία τα μέσα που εώς τώρα της έλειπαν για την ασφαλή προσγείωση αεροσκαφών σε μικρά αεροδρόμια όπου η εγκατάσταση των παραδοσιακών επίγειων συστημάτων καθοδήγησης είναι οικονομικά ασύμφορη.»
«Η υιοθέτηση του Ευρωπαϊκού συστήματος δορυφορικής πλοήγησης θα μειώσει τις καθυστερήσεις και τις ακυρώσεις πτήσεων προς και από μικρά αεροδρόμια και ταυτόχρονα, θα αυξηθεί η ασφάλεια του επιβατικού κοινού.»
Πριν την ευρεία χρήση του EGNOS, ωστόσο, η παροχή υπηρεσιών εναέριας πλοήγησης θα πρέπει να συντάξουν οδηγίες σχετικά με τις διαδικασίες απογείωσης και προσγείωσης, ενώ αεροσκάφη και χειριστές θα πρέπει να εξοπλιστούν με ειδικούς δέκτες και να εκπαιδευτούν στη χρήση του.
Πιλοτήριο αεροσκάφους εξοπλισμένο με το σύστημα EGNOS
«Ο Eurocontrol έχει ήδη αναλάβει τον συντονισμό των εργασίων για την καθιέρωση του νέου συστήματος δορυφορικής πλοήγησης στα αεροδρόμια της Ευρώπης,» επισήμανε ο κ. Salabert. «Οδηγίες έχουν ήδη ετοιμαστεί για τις διαδικασίες απογείωσης και προσγείωσης σε διάφορα αεροδρόμια και ελικοδρόμια.»
Για την ανάπτυξη του EGNOS χρειάστηκαν περισσότερο από 15 χρόνια και το τελικό σύστημα δορυφορικής πλοήγησης είναι το αποτέλεσμα της τριμερής συμφωνίας μεταξύ του ΕΟΔ, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Eurocontrol.
Του φιλόδοξου σχεδίου αρχικά ηγήθηκε ο ΕΟΔ, ο οποίος συντόνιζε τις εργασίες μίας κοινοπραξίας Ευρωπαϊκών εταιριών, μεταξύ των οποίων είναι και η Thales Alenia Space στη Γαλλία. Την ολοκλήρωσή του ανέλαβε το 2009 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενώ τη λειτουργία του συστήματος επιβλέπει σήμερα η εταιρία European Satellite Service Provider με τη Γαλλία.
Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που είχαν να αντιμετωπίσουν οι συντελεστές του EGNOS ήταν οι αυστηροί κανόνες ασφαλείας που έχει θέσει ο Eurocontrol. Ο ΕΟΔ συνέβαλε την τεκμηρίωση της ασφάλειας του συστήματος, ενώ ανεξάρτητες δοκιμές διεξάχθηκαν και από τον Eurocontrol προκειμένου να επιβεβαιωθεί η ακρίβεια που προσφέρει.
Το τελικό σύστημα χαρακτηρίζει η υψηλή αξιοπιστία του. Συγκεκριμένα, η ακρίβεια που προσφέρει το EGNOS είναι περίπου δύο μέτρα, ενώ η πιθανότητα λάθους έχει περιοριστεί στη μία στα 10 εκατομμύρια. Στην περίπτωση που η ακρίβεια με την οποία προσδιορίζεται η θέση του χρήστη μειωθεί, μέσα σε έξι δευτερόλεπτα αποστέλλεται σχετική προειδοποίηση.
Ο ΕΟΔ έχει αναλάβει για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής την συντήρηση του Ευρωπαϊκού συστήματος δορυφορικής πλοήγησης, καθώς και την υλοποίηση αλλαγών που μπορεί να απαιτηθούν κατά τη λειτουργία του. Τέλος, είναι υπεύθυνος για την ετοιμασία ενός προηγμένου συστήματος EGNOS, το οποίο αναμένεται να είναι έτοιμο το 2020.
http://www.esa.int/esaCP/SEMHX7XTVKG_Greece_0.html