Τετάρτη 27 Ιουνίου 2012

6η Αστροβραδιά 2012


Παράλληλο πρόγραμμα ως τις 15 Ιουλίου 2012
ΠΡΟΣΟΧΗ
Δωρεάν καμπινκ

Τηλέφωνα επικοινωνίας
 6932755008
 6972721201
 6943441114

Τρίτη 26 Ιουνίου 2012

Καλοκαίρι στο ...Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Σερρών




Φέτος το καλοκαίρι κάτι περίεργο συμβαίνει στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Δήμου Σερρών .
Eνώ κάθε μέρα η Αλκυόνη νωρίς το πρωί μας ανοίγει τις πόρτες του μουσείου, ξαφνικά εξαφανίστηκε και μετά από πολλές μέρες αρκετά χαρούμενη μας έφερε ένα γράμμα από όλα τα ζώα της Γης το οποίο έγραφε ...
 Επιτέλους καλοκαίρι!!
Τέρμα το σχολείο και τα μαθήματα!
Ώρα για τρελό παιχνίδι!
Γι' αυτό και εμείς θέλουμε να παίξουμε μαζί σας και ξεκινήσαμε με το αγαπημένο μας παιχνίδι το κρυφτό!
Μαζευτήκαμε όλα τα ζώα από όλα τα μέρη και κρυφτήκαμε στο μουσείο, ελάτε να μας βρείτε να διασκεδάσουμε μαζί μαθαίνοντας καινούρια πράγματα μέσα από εικόνες και βίντεο.
Θα είναι εκεί και άλλα ζώα από τη θάλασσα γι' αυτό να βάλετε τα μαγιό σας γιατί θα σας κάνουν μούσκεμα!
Τα βράδια θα καθόμαστε παρέα να κοιτάμε τον ουρανό και να μετράμε τα αστέρια που πέφτουν, θα μάθουμε από που προέρχονται και πως λέγονται, ακόμα
θα δούμε και ποιές είναι οι μαύρες τρύπες και αν πράγματι ρουφάνε τα πάντα σαν σκούπες!
Να προσέχετε, όμως πολύ, γιατί έχουν στήσει καρτέρι και άλλα ζώα, μεγάλα που ζούσαν πολύ παλιά, να δείτε πως τα λένε...πως τα λένε...μμμμμ....πως;;
ΝΑΙ! Δεινόσαυροι λέγονται!!
Γι' αυτό λοιπόν προσοχή!!!

Σας περιμένουμε σύντομα,
 O βασιλιάς των ζώων!"
Όσοι θα ήθελαν να συμμετέχουν στο καλοκαιρινό πρόγραμμα του Μουσείου παρακαλούμε να κλείνουν ραντεβού γιατί η κάθε συνάντηση θα έχει το μέγιστο αριθμό συμμετεχόντων  10 ατόμα.
Τηλέφωνα επικοινωνίας 23210-99395 και 6932755008
Το πρόγραμμα είναι διάρκειας περίπου 2 ωρών και καλό θα είναι να υπολογίζουν οι συνοδοί ότι μπορούν να το πραγματοποιήσουν ως εκδρομή.
Μπορούν να συμμετέχουν και στα τέσσερα προγράμματα η ίδια ομάδα. Στόχος του Μουσείου είναι η δημιουργία *Club Νέων* κατά θεματολογία, ώστε στην πορεία του χρόνου να γίνουν οι πρεσβευτές του Μουσείου
Οι συνοδοί μπορούν να καθίσουν στο καινούργιο χώρο εστίασης που βρίσκετε δίπλα στο Μουσείο, το οποίο έχει ειδικές τιμές για τους συμμετέχοντες στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα.

Το *Καλοκαίρι στο ….Μουσείο ξεκινά στις 1 Ιουλίου έως 31 Αυγούστου 2012
οι θεματικές ενότητες είναι
1-15 Ιουλίου  Βιοποικιλότητα στη Γη, χλωρίδα και πανίδα..θηλαστικά..ερπετά..πτηνά….

16-31 Ιουλίου Νέα από το βυθό.  Θαλάσσια βιοποικιλότητα..τα είδη φυτών και ζώων της θάλασσας του Jean-Michel Cousteau

1-15 Αυγούστου Το αόρατο σύμπαν….Η Αστρονομία... στη ζωή μας

16-31 Αυγούστου Στα ίχνη των δεινοσαύρων. Παλαιοντολογία..χλωρίδα και πανίδα του παρελθόντος..δεινόσαυροι!
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΔΩΡΕΑΝ
Για την κάθε ενότητα θα επαναληφθεί η ενημέρωση.

*Οι δράσεις  υποστηρίζεται από τους εθελοντές φορείς :
τον Όμιλο Σερρών για  UNESCO, την ομάδα *Σέρρες Εθελοντές 2011*,την Αστροπύλη Σερρών, την PRAXIS με τους εθελοντές  κ.κ Σταύρο Μερτζεμέκη Αντιπρόεδρο (Π.Ε.Δ.ΔΙ.ΦΥ.Π.)Νίκος Δουλακάκης, Βάσω Παπαθανασίου εκπαιδευτικό, Ελένη Πισώκα ,Ιωαννίδου Ευαγγελία, την Τατιάνα Αγγελίδου, και την Ζαφειρούλα Μποζίνου στην ηλεκτρονική υποστήριξη, Θέλμα Πολούα, Ακη Μακαρά. Η κ Μαρία Εμμανουηλίδου Msc Mentoring Coaching, τους Ευρωπαίους  εθελοντές της PRAXIS, Ola Grabowska ,Kirils Stasevics,Patri Gutierrez,Katia Siebert , Rafael Zygula, με υποστηρικτή τον κ Κ Βαβαλέκα

Κυριακή 17 Ιουνίου 2012

Παρατηρήσεις του Geoflow Εξερευνώντας το εσωτερικό της Γης από το διάστημα

printer friendly page
Geoflow data animation
Παρατηρήσεις του Geoflow


 
17 June 2012
Ο αστροναύτης της ESA André Kuipers στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό διεξάγει, ανάμεσα σε άλλα, πειράματα, που ρίχνουν φως στις συνθήκες που επικρατούν βαθιά στο εσωτερικό της Γης. Το Geoflow σε τροχιά περίπου 400 χιλιομέτρων πάνω από την επιφάνεια της Γης προσφέρει σημαντικές γνώσεις σχετικά με τις εσωτερικές διεργασίες του πλανήτη μας.
 
Εάν μπορούσαμε να δούμε 3000 χιλιόμετρα κάτω από τα πόδια μας, θα βλέπαμε κάτω από το λεπτό εξωτερικό φλοιό της Γης, τον ημι-στερεό μανδύα της. Τα παχύρρευστα στρώματα από τα οποία αποτελείται ποικίλλουν σε θερμοκρασία, πίεση και βάθος.
Η κατανόηση της κίνησης του ρευστού μανδύα έχει κινήσει το ενδιαφέρον των επιστημήνων, διότι θα μπορούσε να εξηγήσει γεωφυσικά φαινόμενα, όπως σεισμούς ή εκρήξεις ηφαιστείων. Παρ'όλο που οι υπολογιστές μπορούν να την αναπαράξουν με τη βοήθεια θεωρητικών μοντέλων, πώς μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι είναι σωστά;
Το μεγαλύτερο βάθος που έχουν επιχειρήσει ποτέ άνθρωποι να φτάσουν με γεωτρήσεις είναι λίγο πάνω από 12 χιλιόμετρα, οπότε η επιτόπου εξερεύνηση του μανδύα παραμένει αδύνατη για το προσεχές μέλλον.  

Geoflow experiment container

To πείραμα Geoflow
Αντί της επιτόπου εξερεύνησης στα βάθη της Γης, έξι Ευρωπαϊκές ομάδες με επικεφαλή το Πανεπιστήμιο του Cottbus στη Γερμανία επεδίωξαν να αναδημιουργήσουν διαφορετικές όψεις της ροής του μανδύα στο εργαστήριο. Πειράματα προσομοίωσης των συνθηκών αυτών μπορούν να επιβεβαιώσουν και να βελτιώσουν τα θεωρητικά μοντέλα.
Οι επιστήμονες έχουν σε αυτή την περίπτωση ένα διαφορετικό πρόβλημα να αντιμετωπίσουν. Πώς μπορεί να προσομοιωθεί η βαρύτητα χωρίς η ίδια βαρύτητα της Γης να επηρεάζει τα αποτελέσματα των πειραμάτων τους;
Η λύση είναι να σταλεί ένα πείραμα στο μεγαλύτερο εργαστήριο, όπου επικρατούν συνθήκες μικροβαρύτητας: το Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.  
 

Geoflow fluid cell assembly

Οι ομόκεντρες σφαίρες του Geoflow
Ο πλανήτης σε ένα κουτί
 
Η ESA χρηματοδότησε τον σχεδιασμό και την υλοποίηση ενός πειράματος που μιμείται τη γεωμετρία του πλανήτη. Το Geoflow, όπως ονομάζεται, περιλαμβάνει δύο περιστρεφόμενες ομόκεντρες σφαίρες μεταξύ των οποίων ο χώρος είναι γεμάτος από υγρό.
Η εσωτερική σφαίρα αναπαριστά τον πυρήνα της Γης, ενώ η εξωτερική σφαίρα έχει το ρόλο του φλοιού. Το υγρό που έχει τοποθετηθεί μεταξύ τους αναπαριστά, φυσικά, το μανδύα. Απελευθερωμένο από την επίδραση της βαρύτητας της Γης, ένα υψηλής τάσης ηλεκτρικό πεδίο δημιουργεί τεχνητές συνθήκες βαρύτητας για το πείραμα.
 

Καθώς οι σφαίρες περιστρέφονται η μία προς την άλλη αργά και μια διαφορά θερμοκρασίας δημιουργείται μεταξύ των δύο κελυφών, η κίνηση στο υγρό παρακολουθείται στενά. Οι θερμοκρασίες μπορούν να ελεγχθούν μέχρι το δέκατο του ενός βαθμού.
 

Hawaii
Hφαίστεια της Χαβάης

Ο André έχει παρατηρήσει δέσμες θερμού υγρού να κινούνται προς το εξωτερικό κέλυφος - όπως προβλέπεται από τις προσομοιώσεις με ηλεκτρονικό υπολογιστή. Δέσμες, που μοιάζουν με μανιτάρια, σε υγρά που εκτίθενται σε μεγάλες διαφορές θερμοκρασίας θα μπορούσαν ίσως να εξηγήσουν το ηφαιστειακό τόξο κατά μήκος των νησιών της Χαβάης στο Νότιο Ειρηνικό. Η καλύτερη κατανόηση του πλανήτη μας δεν είναι ο μοναδικός στόχος του Geoflow. Τα αποτελέσματα του θα μπορούσαν επίσης να ωφελήσουν τη βιομηχανία βελτιώνοντας για παράδειγμα σφαιρικά γυροσκόπια, πυξίδες και φυγόκεντρες αντλίες.
 

Πέμπτη 14 Ιουνίου 2012

Η Astrium UK στην Ελλάδα για συναντήσεις με Ελληνικές εταιρείες

printer friendly page
Solar Orbiter
Το διαστημόπλοιο Solar Orbiter θα παρατηρήσει το μητρικό μας άστρο, τον Ήλιο

14 June 2012
Εκπρόσωποι της ελληνικής βιομηχανίας που δραστηριοποιείται στο χώρο του διαστήματος συναντήθηκαν με απεσταλμένους της Astrium UK, κύριου ανάδοχου της διαστημικής αποστολής Solar Orbiter, η οποία είναι προγραμματισμένη για εκτόξευση το 2017. Τη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στις 16 Μαϊου οργάνωσε η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ).
 
Πρόκειται για τη δεύτερη συνάντηση που οργανώνεται από την ΓΓΕΤ με σκοπό την ανταλλαγή πληροφορίων για τις προετοιμασίες της αποστολής και της τεχνογνωσίας που διαθέτουν οι ελληνικές εταιρείες, όσο και τις δυνατότητες τους να συμμετάσχουν σε κοινοπραξίες που θα δημιουργηθούν για την κατασκευή διαφορετικών υποσυστημάτων του διαστημοπλοίου.
Οι συναντήσεις αποτελούν μέρος μίας σειράς ενεργειών της Astrium UK, η οποία διερευνά τις δυνατότητες που υπάρχουν στα κράτη μέλη της ESA όσο και το ενδιαφέρον της διαστημικής βιομηχανίας τους. Απώτερος σκοπός τους είναι να εξασφαλιστεί η μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή της Ευρωπαϊκής διαστημικής βιομηχανίας.
Το πρώτο μέρος της συνάντησης στην Αθήνα ήταν αφιερωμένο στις προετοιμασίες που έχουν ήδη ξεκινήσει για την αποστολή Solar Orbiter καθώς και τα τεχνολογικά επιτεύγματα που θα απαιτηθούν για την ολοκλήρωσή τους. Τη γενική παρουσίαση της αποστολής ακολούθησε αυτή άλλων υποχρεωτικών προγραμμάτων και ανοιχτών προκηρύξεων της ESA.  

Propagation of a solar wind stream

O ηλιακός άνεμος λούζει τους πλανήτες που περιφέρονται γύρω από τον Ήλιο
Το διαστημόπλοιο Solar Orbiter αποτελεί την πρώτη επιστημονική αποστολή μεσαίου μεγέθους που έλαβε την τελική έγκριση της ESA στα πλαίσια του προγράμματος "Cosmic Vision 2015 - 2025". Θα πλησιάσει το μητρικό μας άστρο σε απόσταση 42 εκατομμυρίων χιλιομέτρων για να παρατηρήσει πως ηλεκτρικά φορτισμένα σωματίδια δημιουργούνται στο εσωτερικό του και στη συνέχεια, εκτοξεύονται προς το διάστημα με τη μορφή του ηλιακού ανέμου.
Τις παρουσιάσεις ακολούθησαν σύντομες διμερείς συναντήσεις μεταξύ στελεχών της Astrium UK και της ESA και εκπροσώπων Ελληνικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στο τομέα του διαστήματος. Συνολικά 30 εταιρείες συμμετείχαν οι οποίες εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για την δυνατότητα που τους δώθηκε να συνομιλήσουν με την ESA και έναν από τους σημαντικότερους πρωταγωνιστές στην Ευρώπη για τις προοπτικές μελλοντικής συνεργασίας.
Ο κος Κωνσταντίνος Κοκκινοπλίτης, Γενικός Γραμματέας Έρευνας και Τεχνολογίας, σημείωσε τη σπουδαιότητας αυτής της πρωτοβουλίας για τη διερεύνηση όλων των πιθανών δυνατοτήτων συμμετοχής των Ελληνικών εταιρειών στις προετοιμασίες της αποστολής Solar Orbiter, όσο και σε μελλοντικές διαστημικές αποστολές της ESA. Από την πλευρά τους, οι Ελληνικές εταιρείες θα πρέπει να καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για τη δυναμική παρουσίας τους σε παρόμοιες δράσεις.

Σάββατο 9 Ιουνίου 2012

Συνεχίζεται η συζήτηση για τον Artemis


Καλλιτεχνική απεικόνιση του δορυφόρου Artemis

9 June 2012
Παρόλο που ο δορυφόρος Artemis έχει πλέον και τυπικά ολοκληρώσει την αποστολή του, έχει πολλά ακόμα να προσφέρει. Η επαφή με τον τηλεπικοινωνιακό δορυφόρο της ESA, ο οποίος έφτασε πριν από περίπου 11 χρόνια στην τροχιά όπου είχε σχεδιαστεί να τοποθετηθεί ακολουθώντας μία δαιδαλώδη διαδρομή, δεν έχει χαθεί.
 
Ο δορυφόρος Artemis ολοκλήρωσε την αποστολή του με επιτυχία μετά από 11 χρόνια. Απαντώντας στις εκκλήσεις της πληθώρας χρηστών του, η ESA αποφάσισε να παρατείνει τη λειτουργία του δορυφόρου μέχρι το 2014, όποτε έχει σχεδιαστεί να εκτραπεί από τη σημερινή τροχιά του για να καταστραφεί καθώς θα εισέλθει στη γήινη ατμόσφαιρα.
Εξοπλισμένος με μία σειρά από προηγμένα τηλεπικοινωνιακά συστήματα, ο Artemis αποτέλεσε μία διαστημική αποστολή με πολλές πρωτιές και πρόδρομος μελλοντικών προγραμμάτων της ESA, ανάμεσα στα οποία είναι το European Data Relay System για την επικοινωνία μεταξύ διαστημοπλοίων και επίγειων κέντρων ελέγχου.  

«Στον δορυφόρο Artemis δοκιμάστηκαν τεχνολογίες οι οποίες αποτέλεσαν τον βασικό εξοπλισμό των διαστημικών αποστολών που ακολούθησαν και επιπλέον, παρείχε υπηρεσίες που ξεπέρασαν τους αρχικούς στόχους του,» σημείωσε η Magali Vaissiere που ηγείται της Διεύθυνσης Τηλεπικοινωνιών και Ολοκληρωμένων Εφαρμογών της ESA.
Για παράδειγμα, προσέφερε το μέσο για την ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ δορυφόρων που βρίσκονται σε διαφορετική τροχιά με ακτίνες laser. Ήταν ο πρώτος τηλεπικοινωνιακός δορυφόρος που επαναπρογραμματίστηκε ενόσω βρισκόταν σε τροχιά γύρω από τη Γη, και ήταν ο πρώτος που τοποθετήθηκε στη γεωσύγχρονη τροχιά, σε ύψος 36 000 χιλιομέτρων, με τη βοήθεια προωθητήρων ιόντων.
 

ATV Johannes Kepler

To διαστημικό φορτηγό Johannes Kepler
Ο δορυφόρος Artemis προσέφερε ακόμα το μέσο για τη μεταφορά δεδομένων από το δορυφόρο Envisat, του μεγαλύτερου δορυφόρου παρατήρησης της Γης που έχει καταστευαστεί μέχρι σήμερα, στο έδαφος.
Σήμερα, προσφέρει τον απαραίτητο τηλεπικοινωνιακό σύνδεσμο για όλα τα διαστημικά ρομποτικά φορτηγά (Automated Transfer Vehicleς, ATV) της ESA στο ταξίδι τους προς το Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, από την εκτόξευση μέχρι την πρόσδεσή τους, αλλά και κατά την επίστροφή τους στη Γη.
 

Τα συστήματα πλοήγησης με τα οποία είναι εξοπλισμένος αποτελούν κρίσιμα μέλη του European Geostationary Overlay System (EGNOS), του συστήματος που υποστηρίζει τις υπάρχουσες υπηρεσίες πλοήγησης για αεροσκάφη και πλοία.
 

Artemis - Artist impression
Ο δορυφόρος Artemis

Ανάμεσα στα πιο αξιοσημείωτα επιτεύγματα του διακρίνεται η δημιουργία το 2006 και το 2007 ενός συνδέσμου για την αμφίδρομη μετάδοση δεδομένων από ένα αεροσκάφος καθώς πετούσε πάνω από την νότια ακτή της Γαλλίας, ο οποίος επέτρεψε τη λήψη βιντεοσκοπημένων δεδομένων με ταχύτητα 50 Mbits το δευτερόλεπτο.  Προσέφερε ακόμα τηλεπικοινωνιακό σύνδεσμο για ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος το οποίο απελευθερώθηκε από ύψος 21 χιλιομέτρων πάνω από τις ακτές της Σαρδηνίας το 2007. Εντολές και δεδομένα τηλεμετρίας αναμεταδώθηκαν με επιτυχία καθώς το αεροσκάφος πετούμε με ταχύτητα που ξεπερνούσε το 1 Mach.
 
 
«Από την πρώτη στιγμή που ξεκίνησε για 'μένα η περιπέτεια του Artemis, βρήκα μία ομάδα ανθρώπων που εργάζονται με πάθος για την επιτυχία της αποστολής», τόνισε ο Daniele Galardini που διευθύνει το κέντρο της ESA στο Redu του Βελγίου και υπεύθυνος του προγράμματος Artemis. «Να ευχαριστήσω τους όλους θα ήθελα, καθώς είναι τιμή να εργάζομαι μαζί τους.»
 

Κυριακή 3 Ιουνίου 2012

6 Ιουνίου 2012: Η Διάβαση της Αφροδίτης






του Αλέξη Α. Δεληβοριά Αστρονόμου Ευγενιδείου Πλανηταρίου


Αστρονόμοι σε ολόκληρο τον κόσμο προετοιμάζονται για τη συστηματική παρατήρηση ενός από τα σπανιότερα περιοδικά αστρονομικά φαινόμενα που γνωρίζουμε. Στις 6 Ιουνίου 2012 και χάρη σε μια σπανιότατη ευθυγράμμιση της Γης με την Αφροδίτη και τον Ήλιο, θα γίνουμε μάρτυρες μιας «ηλιακής έκλειψης σε μικρογραφία», όταν η Αφροδίτη θα διαβεί για τελευταία φορά αυτόν τον αιώνα μπροστά απ΄ τον ηλιακό δίσκο. Καθώς η Αφροδίτη θα αρχίσει να περνά ανάμεσα από τη Γη και τον Ήλιο, θα γίνει αντιληπτή ως μια μικρή μαύρη κουκκίδα που κινείται αργά κατά μήκος του ηλιακού δίσκου, ένα φαινόμενο που θα διαρκέσει περίπου 6,5 ώρες και θα είναι ορατό στο μεγαλύτερο μέρος της υδρογείου. Επειδή, κατά την έναρξη του φαινομένου ο Ήλιος στη χώρα μας θα βρίσκεται κάτω από τον ορίζοντα, μεγάλο τμήμα της διάβασης θα είναι αόρατο. Προσοχή όμως! Η παρατήρηση του φαινομένου χωρίς τα κατάλληλα αστρονομικά όργανα και φίλτρα μπορεί να προκαλέσει σοβαρή βλάβη στα μάτια, ακόμη και τύφλωση, ενώ εξίσου επικίνδυνες θεωρούνται και οι διάφορες «πατέντες» που κατά καιρούς χρησιμοποιούνται, όπως η χρήση καπνισμένου γυαλιού ή η χρήση γυαλιών οξυγονοκόλλησης.
Δεδομένης της ταχύτητας με την οποία κινούνται οι δύο πλανήτες, θα περίμενε κάποιος οι διαβάσεις αυτές να παρατηρούνται περίπου κάθε 584 ημέρες. Στην πραγματικότητα, όμως, είναι πολύ πιο σπάνιες, γιατί η τροχιά της Αφροδίτης δεν βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο με τη γήινη τροχιά. Γι’ αυτό και οι διαβάσεις της Αφροδίτης εμφανίζονται σε «ζεύγη» που χωρίζονται μεταξύ τους κατά 8 χρόνια, αλλά επαναλαμβάνονται κάθε 121,5 και στη συνέχεια κάθε 105,5 χρόνια. Με άλλα λόγια, ο κύκλος των διαβάσεων της Αφροδίτης επαναλαμβάνεται περίπου κάθε 243 χρόνια, με τις επί μέρους διαβάσεις να παρατηρούνται κάθε 8, 121,5, 8 και 105,5 χρόνια.
Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον να σημειώσουμε ότι η παρατήρηση της διάβασης ενός πλανήτη μπροστά από το άστρο του χρησιμοποιείται από τους αστρονόμους για τον εντοπισμό πλανητών εκτός του Ηλιακού μας συστήματος. Γι’ αυτό και η διάβαση της Αφροδίτης προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία στους αστρονόμους, προκειμένου να ελέγξουν και να βελτιώσουν νέες μεθόδους και τεχνικές που έχουν επινοήσει για τον εντοπισμό εξωπλανητών. Πράγματι, διαστημικά τηλεσκόπια, όπως το Kepler, προσπαθούν να καταγράψουν τις περιοδικές και ανεπαίσθητες μειώσεις της φαινομενικής λαμπρότητας ενός άστρου, οι οποίες παρατηρούνται κάθε φορά που ένας «υποψήφιος» εξωπλανήτης διέρχεται μπροστά από το άστρο του. Αυτή η περιοδική καταγραφή της μείωσης της φωτεινότητας ενός άστρου είναι μια έμμεση απόδειξη για την ύπαρξη ενός πλανήτη, και με την κατάλληλη ανάλυση μπορεί να προσδιορίσει το μέγεθος και την τροχιά του.
Οι πληροφορίες αυτές, σε συνδυασμό με τις ιδιότητες του άστρου που μας είναι ήδη γνωστές, βοηθούν τους αστρονόμους να αποφανθούν εάν ο πλανήτης που ανακάλυψαν, βρίσκεται εντός της λεγόμενης κατοικήσιμης ζώνης, αν δηλαδή βρίσκεται σε τέτοια απόσταση, ώστε να επιτρέπει την ύπαρξη νερού σε υγρή μορφή στην επιφάνειά του. Τις περισσότερες φορές, η καταγραφή τριών διαβάσεων, όλες με την ίδια περίοδο, μεταβολή λαμπρότητας και διάρκεια, είναι αρκετή προκειμένου να αποφανθούν οι επιστήμονες ότι όντως έχουν ανακαλύψει έναν νέο πλανήτη. Ωστόσο, απαιτείται και η ανεξάρτητη επιβεβαίωση από άλλες μεθόδους. Μέχρι τον περασμένο Φεβρουάριο, οι αναλύσεις των σχετικών δεδομένων του Kepler συνηγορούσαν για την ύπαρξη περισσότερων από 2.321 «υποψήφιων» εξωπλανητών.
Όπως είναι γνωστό, το τηλεσκόπιο αυτό ονομάστηκε έτσι προς τιμή του Γερμανού αστρονόμου Johannes Kepler (1571-1630), του πρώτου που προέβλεψε ότι τόσο ο Ερμής όσο και η Αφροδίτη θα πραγματοποιούσαν διαβάσεις στο τέλος του 1631. Απ’ όσο γνωρίζουμε, ο πρώτος που παρατήρησε τη διάβαση του Ερμή, επιβεβαιώνοντας την πρόβλεψη του μεγάλου Γερμανού αστρονόμου, ήταν ο Γάλλος Pierre Gassendi (1592-1655), στις 7 Νοεμβρίου 1631. Τον επόμενο μήνα, μάλιστα, ο Gassendi επιχείρησε να παρατηρήσει και τη διάβαση της Αφροδίτης, που επίσης είχε προβλέψει ο Kepler, αλλά χωρίς επιτυχία. Όπως γνωρίζουμε σήμερα, η αποτυχία αυτή του Gassendi οφείλεται στο γεγονός ότι εκείνη η διάβαση της Αφροδίτης ήταν αόρατη από το Παρίσι.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Kepler, η επόμενη διάβαση της Αφροδίτης θα συνέβαινε έναν αιώνα αργότερα. Είχε, όμως, κάνει λάθος και, όπως απέδειξε ο Βρετανός αστρονόμος Jeremiah Horrocks (1618-1641), η διάβαση συνέβη τελικά το 1639. Καθώς, όμως, ο Horrocks είχε ολοκληρώσει τους υπολογισμούς του μόλις έναν μήνα πριν την έναρξη του φαινομένου, δεν κατάφερε να κάνει ευρύτερα γνωστή την πρόβλεψή του αυτή, γι’ αυτό και οι μοναδικοί μάρτυρες της διάβασης του 1639 στάθηκαν ο ίδιος και ο φίλος του αστρονόμος William Crabtree (1610-1644). Στα χρόνια που ακολούθησαν και μέχρι την διάβαση του 2012, πραγματοποιήθηκαν 5 ακόμη διαβάσεις, τα έτη 1761, 1769, 1874, 1882 και 2004, ενώ για την παρατήρηση των 4 πρώτων οργανώθηκαν μεγάλες και δαπανηρές αποστολές στα πέρατα της Γης. Βασικός στόχος των αποστολών αυτών ήταν να υπολογιστεί η μέση απόσταση της Γης από τον Ήλιο (Αστρονομική Μονάδα), κάτι που πρώτος συνειδητοποίησε ο Σκώτος μαθηματικός James Gregory (1638-1675) και αργότερα ο Άγγλος αστρονόμος Edmond Halley (1656-1742), γνωστότερος για τον υπολογισμό της τροχιάς του κομήτη που φέρει το όνομά του.
Τα αποτελέσματα των αποστολών που πραγματοποιήθηκαν το 1761 δεν ήταν αυτά που ανέμεναν οι αστρονόμοι της εποχής, ωστόσο οι αποστολές του 1769, στις οποίες συμμετείχε και ο μεγάλος θαλασσοπόρος και εξερευνητής James Cook (1728-1779), επέτρεψαν εντέλει στον Franz Encke (1791-1865), διευθυντή του αστεροσκοπείου του Βερολίνου, να υπολογίσει την Αστρονομική μονάδα στα 153.340.000 km. Οι παρατηρήσεις των διαβάσεων του 1874 και 1882 βελτίωσαν ακόμη περισσότερο τις σχετικές μετρήσεις, αν και σήμερα υπάρχουν πολύ ακριβέστερες τεχνικές, οι οποίες βασίζονται στη χρήση ραντάρ. Όπως και να ‘χει, οι αστρονόμοι αναμένουν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την εξέλιξη του φαινομένου, αφού το επόμενο «ζεύγος» διαβάσεων δεν θα παρατηρηθεί ξανά πριν από τον Δεκέμβριο του 2117 και 2125 αντίστοιχα.
Πηγή: Ευγενίδειο Πλανητάριο